پیکار علیه خلفاى بنى امیه در ایران
پایگاه اجتماعى خلفاى بنى امیه بسیار محدود بود، اینان به تمام اشراف اتکاء نداشتند و فقط با پشتیبانى قسمتى از این اشراف که در سوریه و مصر مقیم بودند، بر سرتاسر قلمرو اسلام فرمان مىراندند. به این علت امویان باعث ناخشنودى قشرهاى گوناگون جامعه مسلمانان گردیدند. علاوه بر این بدویان و دهقانان عرب و غیر عرب که از نتایج روند فئودالى خلفا ناخشنود بودند، بهپا خاستند،
نوروز و تخت جمشید
اگرچه نام نوروز در آثار مکتوب هخامنشیان نیامده اما وجود بنای تخت جشمید بهترین بیان آیین های نوروزی یا جشن بهاری است . تخت جمشید نه پایتخت امپراطوری بزرگ هخامنشی می توانست باشد و نه محل اقامت دائمی شاه و درباریان او.
عید نوروز چگونه شکل گرفت
انسان، از نخستین ادوار زندگی اجتماعی، متوجه بازگشت و تکرار برخی از رویدادهای طبیعی، یعنی تکرار فصول شد. نیاز به محاسبه در دوران کشاورزی ، یعنی نیاز به دانستن زمان کاشت و برداشت، فصل بندی ها و تقویم دهقانی و زراعی را به وجود آورد. نخستین محاسبه فصل ها، بی گمان در همه جوامع با گردش ماه که تغییر آن آسانتر دیده می شد صورت گرفت. و بالاخره در نتیجه نارسایی ها و ناهماهنگی هایی که تقویم قمری، با تقویم دهقانی داشت، محاسبه و تنظیم تقویم بر اساس گردش خورشید صورت پذیرفت. سال در نزد ایرانیان از زمانی نسبتا کهن به چهار فصل سه ماهه تقسیم شده و همان طور که ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه آورده است آغاز سال ایرانی از زمان خلقت انسان ( یعنی ابتدای هزاره هفتم از تاریخ عالم) روز هرمز از ماه فروردین بود، وقتی که آفتاب در نصف النهار ، در نقطه اعتدال ربیعی ، و طالع سرطان بود.
تفریحات نوروزى
«مافروخى درباره علت احداث سوق الامیر گفته است: عضد الدوله هنگام کودکى در اصفهان همه ساله مىدید که مردم اصفهان در ایام عید نوروز از خرد و کلان، زن و مرد با اثاثه و وسایل در دروازه خور بازار جرین گرد مىآیند و یکى دو ماه با خوشى و نشاط کامل و انواع تفریحات و شادکامیها بسر مىبرند و بازارهاى گوناگون (و شاید نمایشگاهها) توأم با سرور و شادى بپا مىسازند.
میر نوروزى در مصر
در مصر نیز همه ساله به مناسبت روز اول سال خورشیدى قبطیان، عوام الناس گرد هم مىآمدند و یکى را به دلقکى برمىگزیدند … و بر خرى مىنشاندند، طرطورى از برگ خرما بر سرش مىنهادند و امیر نوروزى نام مىدادند … و به سوى کاخهاى بزرگان و سران ملک به راه مىافتادند. هنگامى که امیر نوروز به آستانه یکى از این کاخها مىرسید بر در مىنوشت، مالک این خانه باید سندى ممهور دائر بر تعهد پرداخت چنین مبلغ هنگفت تسلیم نماید و هرکس که این تقاضا را اجابت نمىنمود مورد اهانت و بدزبانى مردم عامى واقع مىشد …
اعیاد و جشنهاى همگانى در ایران باستان
عید نوروز
شرکت در اعیاد و جشنهاى ملى و همگانى از دیرباز موجب مسرّت مردم بخصوص کودکان و نوجوانان بود و یکى از تفریحات و دلخوشیهاى مردم بشمار مىرفت.
مراسم جشن نوروز جمشیدى یا نوروز بزرگ از آغاز فروردینماه شروع مىشود، وضع، و انتخاب این روز را به جمشید نسبت مىدهند. فردوسى مىفرماید:
|
جهان انجمن شد بر تخت او |
فروماند از فرّه بخت او |
|
|
به جمشید بر، گوهر افشاندند |
مر آن روز را، روز نو خواندند |
|
اعیاد باستانى ایران
قدمت اعیاد و جشنهاى باستانى ایران بطور صریح معلوم نیست.
ظاهرا از عهد ساسانیان جشنهاى سالانهاى در میهن ما معمول بود که بیشتر مربوط به امور دهقانى بوده و هریک از آنها یادگار یکى از وقایع تاریخى یا پهلوانى عهد قدیم بهشمار مىرفته است.
در این اعیاد، مخصوصا در عید نوروز و مهرگان، ضمن اجراى تشریفات مذهبى، مردم به خوشى و شادمانى مشغول مىشدند و با نواختن آهنگهاى نوروز بزرگ و نوروز کیقباد و نوروز خردک و ساز نوروز و باد نوروز و غیره و خواندن آوازها، جشنى بزرگ برپا مىکردند.
