رویدادهاى کرمان و اصفهان
- 934 بازدید
- 30 مارس 2012
- ایران در زمان جنگ جهانی اول
رویدادهاى کرمان و اصفهان
در ماه مه ۱۹۱۵ هواخواهان حزب دموکرات و شبکه جاسوسى آلمانها زیر رهبرى برنستورف موقعیت بسیار خوبى در کرمان داشتند.
در سپتامبر ۱۹۱۵ هنگ ژاندارمرى کرمان از انجام دستورات فرماندهى ژاندارمرى در تهران، سرپیچید. کمیتهاى پدید آمد که طرح پیکار علیه کنسولهاى انگلیس و روس را در کرمان مىخواست اجرا کند. ژاندارمها و یکانهاى سازمان مجاهدین کرمان وابسته
به حزب دمکرات، شعبه بانک شاهنشاهى و ساختمان تلگرافخانه انگلیسها را در کرمان اشغال کردند. در جنوب شرقى ایران جنبش مسلحانه ضد انگلیسى در میان عشایر آغاز گردید.
گروه محافظ مرزى انگلیسى که در طول مرزهاى شرقى ایران مستقر بودند کانونهاى شورش را در شیراز و شهرهاى دیگر درهم کوبیدند و گروههاى وابسته به شبکه جاسوسى آلمان- ترک را در کرمان و بلوچستان ایران از مردم جدا و وادار به فرار کردند. شبکه جاسوسى آلمان به اسارت انگلیسها درآمد. والى کرمان که خان بختیارى بود در آغاز جانب خیزندگان را گرفت، اما یکباره تغییر جهت داد و به سوى انگلیسها گرائید، یکانهاى زیر فرمان والى در خلع سلاح قیامکنندگان شرکت کردند. در ژوئیه ۱۹۱۶ کرمان به وسیله انگلیسها اشغال گردید.
در اصفهان تبلیغاتى جدى به سود آلمانها، با ورود مجتهد آقا نور اللّه به اصفهان ضمن نوامبر ۱۹۱۴، آغاز گردید. او ضمن همکارى با شبکه جاسوسى آلمانها، گردهمآئىهائى در مسجدها سازمان داد، ضمن موعظههایش به انگلیس و روس لعنت مىفرستاد. حزب دموکرات ایران که در آغاز ۱۹۱۵ در اصفهان تجدید سازمان یافته بود، به تبلیغ پندارهاى خود در روزنامه محلى «زاینده رود» پرداخت. ضمن این تبلیغات تحریم ارز بانک شاهنشاهى و همه بانکهاى خارجى از مردم تقاضا مىشد. در آبادیهاى پیرامون شهر، روحانیان علیه انگلیسها و روسها اعلام جهاد دادند. در همهجا جوش و خروش درگرفت و این تبلیغات، مسلمانان متعصب و ناسیونالیستهاى دوآتشه را علیه انگلیسها برانگیختند. ساختمان- هاى بانکها و تلگرافخانهها به وسیله ژاندارمها اشغال شدند. حتى قسمتى از بختیاریها که روحیه انگلیسىخواهى را داشتند، همچنین مردم محلى به وسیله کنسول آلمان جمعآورى و مسلح شدند، عملا اصفهان به وسیله کمیتهاى اداره مىشد که در رأس آن بازرگانان بزرگ و روحانیان قرار داشتند و اینها فقط به یکانهاى مسلح نامبرده متکى بودند. کمیسیون ویژهاى مأمور جمعآورى پول و وسیله براى پیکار گردیدند. کمیته اصفهان دولت را آگاه کرد که آماده است براى بیرون راندن انگلیسها از اهواز به نبرد پردازد. این جنبش اصفهان پس از ورود ارتش روس در مارس ۱۹۱۶ به اصفهان، پایان یافت.
================
نام کتاب: تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز
نویسنده: ا. آ. گرانتوسکى و دیگران / ترجمه: کیخسرو کشاورزى
تاریخ وفات مؤلف: قرن ۲۰ م
موضوع: تاریخ عمومى
زبان: فارسى
تعداد جلد: ۱
ناشر: انتشارات پویش
