پیآمد استیلاى مغولان بر ایران
- 1,208 بازدید
- 21 مارس 2012
- ایران باستان
پىآمد استیلاى مغولان
کاهش بىاندازه جمعیت پس از کشتارهاى دستهجمعى مغولان، آوارگى، به بردگى رفتن، فرار بسیارى از ساکنان باقیمانده، نخستین پىآمد استیلاى مغولان بود. منابع تاریخى ارقام هراسانگیزى از کشتار ساکنان شهرهاى ایران به دست مىدهند. پس از کشتار هرات، در شهر فقط ۴۰ تن باقیماند، در روستاهاى حومه این شهر بیش از صد تن زنده نماندند. در بلخ ۲۰۰ هزار تن کشته شدند.
در حومه بیهق (در خراسان) ۷۰ هزار تن نابود گردیدند. کشتهشدگان نیس تقریبا ۷۰ هزار تن بودند. در مرو، در شهر و روستاهاى حومه بیش از صد تن باقى نماند؛ در طوس فقط ۵۰ خانه سالم بهجا ماند، که در هریک بیش از یک تن زنده نبود. جغرافىنویس یاقوت درباره نیشابور نوشت: «تاتارها هرکس را در آنجا مىزیست از خرد و کلان و زن و کودک، کشتند. سپس آن شهر را ویران و با خاک یکسان کردند».
یکى دیگر از پىآمدهاى این استیلا نابود شدن تأسیسات آبیارى و زمینهاى کشاورزى، کاهش زمینهاى زیر کشت، نابود شدن دامها و از میان رفتن نیروى کار انسانى در روستاها بود. بنا به آنچه که دانشمند و تاریخنگار ایرانى به نام رشید الدین (۱۲۴۷- ۱۳۱۸) ثبت کرده، حتى در حدود سال ۱۲۹۵ در بسیارى از دهستانهاى ایران فقط ۱۰/ ۱ زمین
هاى زراعتى کشت مىشدند و ۱۰/ ۹ بایر بودند.
بسیارى از شهرها حتى در پایان سده سیزدهم و بعدها به همان وضع نیمه ویرانه باقى ماندند، شهرهاى بزرگ و متوسط تبدیل به شهرهاى کوچک و حتى روستا شدند.
یکى از نتایج هجوم مغولان به ایران مهاجرت تودههاى عظیمى از کوچنشینان مغول که شمارهشان بارها از ترکان تجاوز مىکرد، بود.
آنگونه که شهرت دارد، در اثر سکونت دامداران کوچنشین در بیشتر زمینهاى کشاورزى، این زمینها بایر گردیدند. این روش کمخرج دامدارى که به حساب خراب کردن زمینهاى کشاورزى، دامهاى خود را مىچراندند باعث سقوط اقتصاد کشاورزى گردید، در سده سیزدهم سیاست فشار مالیاتى استیلاگران مانع از احیاى اقتصاد کشور گردید، چون این سیاست شهرنشینان و روستائیان را به ورشکستگى کشاند. استانهاى جنوبى ایران- فارس، لرستان، کرمان در اثر استیلاى مغولان ویران نشدند، چون اتابکان بیدرنگ به مغولان اظهار اطاعت کردند، با اینهمه این استانها هم در اثر فشار مالیاتهاى سنگین به ناتوانى گرائیدند.
=================
نام کتاب: تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز
نویسنده: ا. آ. گرانتوسکى و دیگران / ترجمه: کیخسرو کشاورزى
تاریخ وفات مؤلف: قرن ۲۰ م
موضوع: تاریخ عمومى
زبان: فارسى
تعداد جلد: ۱
ناشر: انتشارات پویش
