سوابق فرهنگى خاورمیانه مقارن تشکیل حکومت هخامنشیان
- 2,047 بازدید
- 31 اکتبر 2011
- دوران هخامنشیان
تاریخ اجتماعى ایران سوابق فرهنگى خاورمیانه مقارن تشکیل حکومت هخامنشیان در حدود سال ۷۰۰ ق. م.
پارسیان در ناحیه «پارسوماش» واقع در کوههاى فرعى سلسله جبال بختیارى، در شرق شوشتر، مستقر شدند و در این ناحیه که همواره بخشى از حکومت عیلام بود تحت قیادت هخامنش حکومت کوچکى تأسیس کردند. در این ایام که آشور سرگرم مبارزه با حکومت عیلام بود، «هخامنش» و «چیشپیش» پسر او از فرصت استفاده کردند و منطقه نفوذ خود را وسعت بخشیدند و بتدریج از تابعیت حکومت عیلام و مادها سرباز زدند
.
کورش اول (حدود ۶۴۰- ۶۰۰ ق. م.) تنها شاه بزرگ پارسوماش و ناحیه انشان و پارس نبود بلکه او با کاردانى و سیاست عاقلانهاى که داشت ممالک وسیعى را ضمیمه حکومت خود کرد. کورش و داریوش در دوران پادشاهى خود وسیعترین شاهنشاهى را در تاریخ جهان پدید آوردند. کشور آنان شامل بین النهرین، سوریه، مصر، آسیاى صغیر، شهرها و جزایر یونانى و قسمتى از هند بود. ممالکى که نام بردیم،
قرنها پیشازآنکه حکومت جوان هخامنشى روىکار آید، داراى تمدن و فرهنگى بودند که از جهت عمق و استحکام با تمدن قوم جوان و پرحرارت پارس که بتازگى در اجتماع ملل خاور نزدیک قدم گذاشته و از راه کشورگشایى نام و نشانى کسب کرده بود، قابل قیاس نبود.
چون نظر ما در این کتاب نشان دادن سهم حقیقى ملت ایران در تمدن و فرهنگ جهانى است براى آنکه از عدالت و بیطرفى دور نشویم باید نظرى اجمالى به تمدن کشورهاى همجوار ایران بیفکنیم و زبده و خلاصهاى از آثار تمدن اقوام مزبور را بیان کنیم تا در مقام مقایسه، خوانندگان بتوانند به موقعیت و ارزش واقعى قوم ایرانى در بناى تمدن و فرهنگ جهانى واقف گردند.
دکتر گیرشمن ضمن بحث درباره شاهنشاهى هخامنشى مىنویسد که: اگر هخامنشیان پس از تسخیر خاور نزدیک این ممالک را با سطح تمدن مخصوص خود تطبیق مىدادند سیر قهقرایى بهشمار مىرفت. آنان از تفوق تمدنهاى قدیم آگاه بودند. بنابه استقلال داخلى وسیعى که در زمان کورش اعطا شد و بنابر سیاست زیرکانه داریوش، این فرهنگهاى قدیم محفوظ ماندند و شاید هم در توسعه و ثبات و استقرار مملکت مؤثر شدند. در سراسر تاریخ شاهنشاهى، این فقدان تعادل، ضعفى پنهانى و گاهى خطرناک بود و در برابر تمایلات توسعهطلبانه قوم جوان و پرحرارت پارس، این ناهمآهنگى یکى از علل شکستهاى بزرگ و سقوط نهایى بهشمار مىرود
برگرفته از کتاب تاریخ اجتماعی ایران
