آشنایی بیشتر با استان کردستان

براساس آخرین آمارگیری و تقسیمات کشوری، استان کردستان دارای هشت شهرستان، دوازده شهر، بیست وسه بخش و هفتاد و نه دهستان است و همچنین دارای ۱۷۶۷ آبادی دارای سکنه و ۱۹۲ آبادی خالی از سکنه است.
شهرستان بانه
مرکز شهرستان بانه در فاصله ۲۷۰ کیلومتری شمال باختری سنندج، در ابتدای راه آسفالت بانه- مهاباد قرار گرفته است.

شهرستان بانه دارای چهار شهر بانه، آرمرده ، بوئین، کانی سور است و جمعیت آن حدود ۱۱۹۳۳۲ نفر برآورد شده است.

تا اواسط قرن سیزدهم هـ. ق نام اصلی شهر بانه ” بـِه روژه” به معنی آفتاب گیر بود و اسنادی هم موجود است که در همه آنها، مرکز بانه قصبه ” به روژه” نامیده شده است. وجه تسمیه بانه را از کلمه کردی ” بان” به معنی پشت بام، به دلیل وجود ارتفاعات این ناحیه و خود شهر بانه می دانند. از آب رودخانه بانه که از میان شهر می گذرد و چشمه های دایمی “احمد آباد” و “پیرمراد” که در حوالی شهر واقع شده جهت آشامیدن استفاده می شود.

مراکز دیدنی: حمام خدری، کوه آربابا
شهرستان بیجار
شهر بیجار مرکز این شهرستان، در۱۴۰ کیلومتری شمال شرقی سنندج و در مسیر راه آسفالته سنندج – زنجان قرار دارد. رودخانه دایمی قزل اوزن از شمال و شمال باختری  این شهر می گذرد.

شهرستان بیجار به جز مرکز آن، دارای شهرهای “یاسوکند” و “بابارشانی” است و جمعیت آن حدود ۱۱۶۰۷۳ نفر برآورد شده است.

درباره وجه تسمیه بیجار اطلاعات دقیق و مشخصی وجود ندارد، ولی آنچه مسلم است این واژه از ریشه پهلوی است. گروهی معتقدند که بیجار از واژه ” بید زار” بوده، یعنی محلی که درختان بید فراوان دارد و چون در زبان کردی به جای “زار”، “جار” گفته می شود “بیدجار” و “بیجار” نام گرفته است. قدمت این شهر به عنوان یک آبادی به صدر اسلام باز می گردد که درسال ۲۳هـ. ق فتح شد و آن آبادی، امروزه در وسط شهر کنونی ، به نام “قلعه بانی” ( قلعه بانو) یا “تبرک” یا “کهنه” باقی مانده است.

مراکز دیدنی:برج اشقون بابا، برج اوچ گنبد خان، برج ینگی ارخ، حمام حسن آباد، بازار بیجار، پل صلوات آباد، پل قجور، امامزاده عقیل، بقعه پیرخضر، مقبره شیخ فاضل گروسی، چنگیز قلعه، قلعه قم چقای، بافت قدیمی شهر حسن آباد یاسوکند، روستای خسرو آباد گروس و مسجد آن، روستای صلوات آباد.
شهرستان دیواندره
شهرستان دیواندره از شمال به شهرستان تکاب، از شرق به بیجار، از جنوب به سنندج، از غرب به سقز و از جنوب غربی به بخش سرشیو شهرستان مریوان محدود می شود. شهر دیواندره ، مرکز شهرستان ، در فاصله ۹۹ کیلومتری شمال سنندج و در مسیر جاده آسفالت سنندج- سقز قرار دارد. شهر دیگر این شهرستان زرینه است و جمعیت شهرستان طبق برآورد سال ۸۸۹۸۳،۱۳۷۹ نفر بوده است.

وجه تسمیه دیواندره به دو کلمه ” دیوان” و ” دره” باز می گردد . دیوان محلی است که مجریان قانون در آنجا سکونت دارند که عدلیه نیز نامیده می شود و دیواندره که در میان ” دره” و ” کوه ” واقع شده در قدیم مقر حکومت و جایگاه قانون و عدالت بود. قدمت این شهر به حدود ۲۰۰ سال پیش می رسد.

مراکز دیدنی: غار باستانی کرفتو، کوه چهل چشمه
شهرستان سقز
شهر سقز مرکز شهرستانی به همین نام از استان کردستان است که از شمال به شهرستان های مهاباد و مراغه از آذربایجان، از شرق به شهرستان دیواندره و از غرب به بانه محدود است. جمعیت این شهرستان ۲۰۸۵۹۹ نفر و شهر دیگر آن “صاحب” است.

سقز در سرزمین اقوام مانایی- مادی، برسر راه کاروانی همدان به آذربایجان و دیاربـَکر ، و موصل به زنجان و قزوین و ری قرار داشت و به دلیل موقعیت چهار راهی ، از مراکز مواصلاتی ( ارتباطی ) دنیای قدیم بود.

در باره وجه تسمیه این شهر باید گفت در نخستین اتحاد ماد، این شهر با نام ” ایزیرتا” پایتخت مادها مطرح بود. در این زمان سرکردگان ماد در اطراف شهر، استحکاماتی برای خود ساختند که از آن جمله ” زیویه ” و ” قپلانتوی” کنونی را می توان نام برد. پس از آن سکاها ، به تجدید بنای شهر پرداختند و سقز را با نام اسکیت ( ساکز) به عنوان پایتخت خود انتخاب کردند. نام امروز سقز از نام قوم سکا، اسکیت و سکز به یادگار مانده است و سکز احتمالاً همان ساکز است.

مراکز دیدنی: بازار سقز، مسجد دو مناره، مسجد شیخ مولاناآباد، مسجد جامع تورجان، تپه باستانی زیویه، کاروانسرای سقز، بافت قدیمی شهر سقز.