مفسرین در باره اینکه کدامیک از مردان نامی تاریخ ذوالقرنین بوده است نظرات متفاوتی ارائه کرده اند:
بیشتر مفسران قدیمی ( از جمله طبری ) و از معاصران مونتگمری وات در « دایره المعارف اسلام » و آقای دکتر حسن صفوی در « ذوالقرنین کیست ؟» نظرشان بر این بوده که مراد از ذوالقرنین ، اسکندر مقدونی است.
اما مفسران عصر جدید از جمله مولانا ابوالکلام محیی الدین احمد آزاد ( ۱۹۵۸-۱۸۸۸) وزیر فرهنگ سابق کشور هند گویا به اقتباس از سید احمدخان مصلح (معروف به مسلمان هندی مفسر معروف قرآن)در تفسیر معروفش به اردو بنام « ترجمان قرآن »که استاد باستانی پاریزی رساله او را با شرح و بسط لازم به فارسی ترجمه کرده : « ذوالقرنین یا کوروش کبیر» زبانشناس بزرگ معاصر آقای دکتر فریدون بدره ای در کتاب « کوروش کبیر در قرآن مجید و عهد عتیق » اظهار عقیده کرده اند که ذوالقرنین همان کوروش هخامنشی است.
این مسئله که کوروش حتی در زمان خود(حدود ۲۵۰۰ سال پیش)یک فرد اجتماعی بوده است،حتی برای افرادی که به مطالعه تاریخ پرداخته اند یک امر غیر قابل باور است.یکی از نکاتی که این مسئله را روشن می کند این است که کوروش پادشاه بزرگ ایران در ان سالها که همه افراد به زن به چشم یک وسیله نگاه می کردند،به حقوق متقابل زن و مرد احترام می گذاشته است و هیچ تفاوتی میان زن و مرد قائل نمی شده است.
پادشاه ایران زمانی که به سلطنت رسید به این فکر افتاد که روابط بین ایران و یونان باستان را گسترش دهد و صلح را بین ایران و سایر ملت های بزرگ برقرار کند به همین دلیل تصمیم گرفت هیئتی را از ایران برای شرکت در پنجاه و پنجمین المپیاد یونان اعزام کند .
کوروش بعد از اینکه شوش را پایتخت کرد در حالی که مشغول ساختن شهر “پاسارگاد” بودند شروع به تاسیس مدارس هنری حرفه ای (هنرستان) در ایران نمود و در آغاز یک مدرسه ی هنری در شوش تاسیس کرد و آنگاه در ۹ شهر دیگرکه به دست خود وی ساخته شد.
مدارس هنری تاسیس نمود تا اینکه مردم ایران هنر بیاموزند.باید دانست که قبل از کوروش در ایران هنر ایرانی بدان مفهوم که در دوره ی هخامنشی به وجود آمد وجود نداشت.سلاطین ماد ذوق هنری نداشتند و با سایر کشورها هم مرتبط نبودند و فقط از هنر بابل استفاده می کردند.
ای خدا ، نیایش مرا که پایان زندگی من است بپذیر !
سپاسگزارم که صداهایی به من نمودی که چه باید بکنم و از چه چیزهایی بپرهیزم ،مخصوصا حق شناسم از اینکه هیچگاه از یاری خود مرا محروم نکردی .
خدایا از شما خواستارم همسر و فرزندان ، دوستان و وطنم را سعادتمند بداری .
فرزندان من، دوستان من! من اکنون به پایان زندگی نزدیک گشته‌ام. من آن را با نشانه‌های آشکار دریافته‌ام.
وقتی درگذشتم مرا خوشبخت بپندارید و کام من این است که این احساس در کردار و رفتار شما نمایانگر باشد، زیرا من به هنگام کودکی، جوانی و پیری بخت‌یار بوده‌ام. همیشه نیروی من افزون گشته است، آن چنان که هم امروز نیز احساس نمی‌کنم که از هنگام جوانی ناتوان‌ترم.
ـ آیا میدانید : ۲۹ اکتبر روز جهانی کوروش کبیر است و این روز فقط در تقویم ایران نیست؟
ـ آیا میدانید : چند سال دیگر ، با نابودی کامل تخت جمشید باید سپاسگذار کشورهایی چون فرانسه باشیم که چندی از تخت جمشید را در موزه های خود حفظ کردند.
