افکار و اندیشه های صادق هدایت
- 19,629 بازدید
- 18 می 2012
- ایران معاصر
افکار و اندیشه های صادق هدایت و علت طرد او چه بود؟
صادق هدایت فرزند اعتضاء الملک و از خاندان اشراف ایران بود، وی در ۲۸ بهمن ۱۲۸۱ هـ . ش در تهران تولد یافت و بیشتر عمر خود را در تهران سپری کرد. او برای تحصیل به فرانسه رفت و بیشتر اوقات خود را به سیر و سیاحت گذراند. سپس به ایران بازگشت و سال ۱۳۱۵ هـ . ش به بمبئی رفت و در آنجا زبان پهلوی را فرا گرفت و پس از بازگشت در سال ۱۳۲۴ به مدت دو ماه در تاشکند ازبکستان (شوروی سابق) اقامت جست و عاقبت روز ۱۹ فروردین ۱۳۳۰ هـ . ش در پاریس به وسیله گاز خود کشی کرد.
دوره حیات صادق هدایت و آثار به جا مانده از او را می توان از چند زاویه مورد بررسی قرار داد:
۱٫ افکار و عقاید صادق: وی هنگام جوانی که در پاریس اقامت داشت به عقاید مذهبی یوگا و کیش بودایی روی آورد و همان اوقات بود که مجسمه کوچک بودا را خرید و از آن پس همیشه آن مجسمه بر روی میز او دیده می شد و پس از آن به حزب توده (کمونیست) گرایش پیدا کرد و با تعدادی از شخصیتهای این حزب رابطه ای نزدیک داشت تا جائی که حتی اتاق شخصی خود را برای فعالیت این گروه در اختیار آنها گذاشته بود. در پایان عمر به تحصیل زبان روسی همت گماشت و به مطالعه آن می پرداخت.(۱)
۲٫ آثار و تألیفات صادق هدایت: گذشته از مقالاتی که از وی در مجله ها به طبع رسیده تألیفات متعددی دارد که از این قرار است: ۱- داستانها: زنده بگور، ولنگاری، حاجی آقا، فردا، توپ مروارید. ۲- نمایشنامه ها: پروین دختر ساسان، مازیار، افسانه آفرینش. ۳- آثار تحقیقی: فوائد گیاه خواری، انسان و حیوان، ترانه های خیام، پیام کافکا. ۴- سفرنامه ها: اصفهان نصف جهان، در جاده نمک. ۵- فرهنگ عامه: اوسانه، نیرنگستان، فلکلور یا فرهنگ توده. ۶- گجسته ابالش، کارنامه اردشیر بابکان، گزارش گمان شکن، یادگار جاماسب، زند و هومن سن، شهرستان ایران شهر ترجمه از متن پهلوی. ۷- دیوار، مسخ گراکوس شکارچی: ترجمه از فرانسه.(۲)
۳٫ علل مطرود بودن از اسلام: با مرور در زندگی صادق هدایت و مطالعه نوشته ها و گفته های وی نکات زیادی در این خصوص روشن می شود که قسمتی از آنها در پی می آید:
۱٫ صادق با وجود اینکه در سرزمین اسلامی و از پدر و مادر مسلمان تولد یافت، به کیش بودائی در آمد و بعد از آن نیز به حزب توده گروید. حکم چنین شخصی در اسلام به روشنی بیان شده است.
۲٫ در لا به لای آثار و نوشته های او مطالبی به چشم می خورد که در نقض آیات قرآن، و آرمان انبیاء و ائمه ـ علیهم السلام ـ می باشد.(۳)
۳٫ اغلب آثار او رنگ و بوی غیر اسلامی دارد و بیشتر درباره ایران باستانی می باشد.
۴٫ اقدام به خود کشی یکی از بزرگترین گناهانی است که در اسلام شدیداً از آن نهی شده خداوند متعال در قرآن شریف می فرماید: … و لا تلقو بایدکم الی التهلکه … «با دست خود خویشتن را در هلاکت نیندازید»(۴) و امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرماید: «هر کس عمداً خود کشی کند در آتش دوزخ جاودانه است».(۵) علی رغم این انزجار شرع مقدس و نهی آن، صادق هدایت در طول عمر خود دو مرتبه اقدام به خود کشی کرد، در مرتبه اول خود را به رودخانه انداخت. ولی نجات داده شد و در مرتبه دوم در و پنجره و سوراخهای حمام خانه اش را بست و گاز را باز کرد و در وسط حمام دراز کشید و بدین وسیله خود کشی کرد. اقدامات او اتفاقی نبود چون وی علاقه خاصی به خود کشی داشت، او به دوستانش می گفت: «بعضی ها همه عمر مجذوب خود کشی هستند و مقاومت آنها در برابر این کشش بیهوده است» و همچنین گفته بود: «خود کشی با گاز آسانترین نوع خودکشی هاست، تخیلات شیرین و کیفی (لذتی) که ایجاد می کند، اضطراب و وحشت مرگ را از آدم دور می سازد.»(۶)
در نتیجه: شخصی که از لحاظ اعتقادی گرایش به مذاهب الحادی داشته باشد و با گفتار و نوشتار خود موضعی متضاد با دین مبین اسلام داشته باشد، طبیعی است که هیچگونه جایگاهی بین مسلمین نداشته باشد و از سوی آنان طرد شود، او دین اسلام را قبول نکرده بود تا از اسلام طرد شود، بلکه وی همیشه افکار ضد اسلامی داشته و با اسلام مبارزه می کرد.
پاورقی:
۱٫ دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، دانشگاه تهران، چاپ دوم، چاپ گستر، ۱۳۷۷ هـ . ش، ج ۱۰، ص ۱۴۷۸۶٫
۲٫ همان.
۳٫ هدایت، صادق، نیرنگستان، تابان امیر کبیر، چاپ سوم، ۱۳۴۲ هـ . ش، ص ۱۸٫
۴٫ بقره:۱۹۵٫
۵٫ کلینی، اصول کافی، چاپ اول، ۱۳۷۰ هـ . ش، صدرا، اسوه، ج ۶، ص ۵۰۱٫
۶٫ آرین پور، یحیی، از نیما تا روزگار ما، تهران، ممتاز، زوار، چاپ اول، ۱۳۷۴ هـ . ش، ج ۳، ص ۷ – ۳۴۴٫
در زندگی زخمهایی هست که مثل خوره روح را اهسته و در انزوامیخورد و میتراشد.این دردها را نمیشود به کسی اظهار کرد.(بخشی از کتاب بوف کور نوشته صادق هدایت)