قادسیه کجاست؟ در خصوص جنگ قادسیه توضیح دهید؟
- 8,710 بازدید
- 30 آوریل 2012
- ایران باستان, دوران ساسانیان
قادسیه کجاست؟ در خصوص جنگ قادسیه توضیح دهید؟
پاسخ:
موقعیت قادسیهقادسیه محلی بود در مغرب ایران که تا کوفه پانزده فرسنگ و تا عُذَیب چهار مایل فاصله داشت.(۱) طول آن شصت و نه درجه و عرض آن سی و یک درجه و دو سوم درجه جغرافیایی است.(۲) و یا شهر واسط بوده است و از مداین هفت گانه عراق عرب و اکنون خراب است.(۳) قادسیه را بدان جهت به این نام خوانده اند که اهل قادس در آن سکنی گزیده اند و قادس قریه ای است در مرو الرود. همچنین آمده است که قادسیه قریه ای است بزرگ نزدیک سامرا و یا قادسیه شهری است کوچک با نخلستان ها و آب ها و در حاشیه بیابان واقع شده است و نخلستان ها و رودها در جانب شرقی آنهاست.(۴)
جنگ قادسیه نبرد معروف قادسیه در شعبان سال پانزدهم هجری در دوران خلافت عمر بن خطاب بین سپاه ایران و مسلمانان در محلی به همین نام واقع شد.(۵) عده ای از سوی عمر مأمور شدند که یزدگرد پادشاه ایرانیان را که در آن روز در مداین بود به اسلام دعوت کنند، این عده چون به مدائن رسیدند با توجه به شکل لباس آنها مورد تمسخر مردم قرار گرفتند. به نظر مردم ـ وضع لباس های کهنه آنان با لحن نظامی آنها سازگار نبود. ولی یزدگرد آنها را پذیرفت و از مقصودشان پرسید: آنان گفتند: یا باید اسلام بپذیرید یا جزیه بدهید. شاه ساسانی با حقارت به آنها نگاه کرد و با سخنانی تحقیرآمیز دعوت آنان را رد کرد و آنها گفتند: اکنون که تو شمشیر را اختیار کردی حکم بین ما و تو همان خواهد بود.(۶) در سال بعد یزدگرد سپاهی شامل حدود یکصد و بیست هزار نفر به فرماندهی رستم فرخزاد برای جلوگیری از تهاجم مسلمانان فراهم ساخت.(۷) در مقابل مسلمانان لشکری نیرومند به فرماندهی سعد بن ابی وقاص تشکیل دادند. جالب آنکه سعد بن ابی وقاص در ایام برپایی جنگ جراحتی در برداشت که نمی توانست بر اسب سوار شود. بنابراین در میدان جنگ حاضر نشد، بلکه از دور ناظر بر میدان جنگ بود.(۸) سعد اردوگاه خود را در عذیب برپا داشت و رستم در بیرون قادسیه اردوگاه زد.(۹) رستم با چهار ماه توقف در «دیر اعور» تلاش کرد تا مسئله را به نحوی حل کند. او در پی آن بود تا با مذاکره مسلمانان را که گمان می کرد برای رفع گرسنگی دست به این اقدامات زده اند، راضی کند و از جنگ منصرف سازد. افزون بر آن، این چهار ماه می توانست نیروهای مسلمان را فرسوده کند(۱۰) و در برابر مسلمانان از سه پیشنهاد پذیرفتن اسلام، پرداخت جزیه و یا تن دادن به جنگ دست بردار نبودند. قبول دو پیشنهاد نخست برای ایران ابرقدرت آن هم از سوی اعراب که آنان را هیچ به حساب می آوردند، ممکن نبود. بنابراین رستم باید تن به جنگ می داد. از این رو جنگ قادسیه آغاز شد و چهار روز طول کشید.(۱۱) در شب چهارم دو لشکر به هم ریختند و جنگ سختی درگرفت در این گیرودار رستم خود را به نهر افکند که جان سالم بدر برد، لکن بلال بن علقمه وی را کشت. این واقعه لشکریان ایران را به هراس افکند و هزاران نفر خود را برای رهایی به آب افکندند و غرق شدند و سرانجام مسلمانان به پیروزی کامل رسیدند.(۱۲) و سپاهیان ساسانی به سوی مدائن پراکنده شدند، درفش کاویان، که نشان دولت ساسانی بود نیز به دست مسلمانان افتاد و این نشان، ضربه مهلکی بود که بر پیکره دولت ساسانیان فرود آمده بود.(۱۳) شایان ذکر است که: شکست ایرانیان در جنگ قادسیه به آسانی صورت نگرفت، بلکه مسلمانان نیز متحمل تلفات زیادی در این جنگ شدند. از جمله در نبرد قادسیه سعد بن عبید انصاری به شهادت رسید.(۱۴)
پاورقی:
۱٫ معین، فرهنگ فارسی معین، ج ۶، ص ۱۴۲۴ و لغت نامه دهخدا، ج ۱۱، ص۱۷۲۹۹، و ترجمه الفتوح ابن اعثم کوفی، ص ۹۵۰ و معجم البلدان یاقوت حموی، بیروت: دارالکتب العلمیه، ج ۴، ص ۳۳۱٫
۲٫ دهخدا، ج ۱۱، ص ۱۷۲۹۹ و حموی، معجم البلدان، ج ۴، ص ۳۳۱٫
۳٫ مشوفی قزوینی، حمدالله، نزهه القلوب، قزوین، انتشارات طیر، ۱۳۷۸، ص ۸۴٫
۴٫ ابوالفداء تقویم البلدان، ترجمه عبدالحمد آیتی، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، ص ۷ ـ ۳۳۶٫
۵٫ جعفریان، رسول، تاریخ خلفا، قم، دلیل، ۱۳۸۰، ص ۱۱۷، به نقل از کمال، احمد، القادسیه، بیروت، دارالنفائس، ۱۴۰۴ق، صص ۲۳۲ ـ ۲۲۶٫
۶٫ خواندمیر، حبیب السیر، تهران: خیام، ۱۳۶۲، ج ۱، ص ۴۸۱ ـ ۴۷۷ و ترجمه الفتوح ابن اعثم، تهران: انتشارات آموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۷۲ صص ۱۰۴ ـ ۱۰۲٫
۷٫ احمد بن یحیی بلاذری، فتوح البلدان، نقره، ۱۳۶۷، ترجمه دکتر محمد توکل، ص ۳۶۴، و ترجمه الفتوح ابن اعثم، ص ۱۱۵ ـ ۹۲٫
۸٫ دینوری، اخبارالطوال، قاهره، ۹۶۰م، ص ۱۲۱٫
۹٫ کمبریج، تاریخ ایران، ترجمه حسن انوشه، تهران: امیرکبیر، ۱۳۷۹، ج ۴، ص ۱۷ و تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: اساطیر، ۱۳۷۵، ج ۵، ص ۱۷۴۹٫
۱۰٫ دینوری، اخبارالطوال، ص ۱۲۰٫
۱۱٫ ترجمه تاریخ طبری، ج ۵، ص ۱۷۵۰٫
۱۲٫ خواندمیر، حبیب السیر، تهران، خیام، ۱۳۶۲، ج ۱، ص ۴۸۱ ـ ۴۷۷٫
۱۳٫ آئینه وند، صادق، اطلس تاریخ اسلام، تهران: مدرسه ۱۳۷۸، صص ۸۱ ـ ۸۰، و جعفریان، رسول، تاریخ خلفا، ص ۱۱۷ و خواندمیر، حبیب السیر، ج ۱، ص ۴۸۱٫
۱۴٫ مونس، حسین، اطلس تاریخ اسلام، تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ۱۳۷۵، ص ۱۴۳٫
چقدر بدبختیم!
((از جمله در نبرد قادسیه سعد بن عبید انصاری به شهادت رسید.))
دلاورمردان سرزمینم(رستم فرخزادوسایر سربازان میهن)کشته شدند و تازیان شهید!!
افسوس و هزار افسوس از این همه مسخ شدگی
تمام ارزو و علاقه مردم سرزمینم ریختن ثروت و پول خود در حلق اعراب عربستان است در حالیکه کودکان وزنان زیادی در سرزمینم…..