حسابداری و حسابرسی در دوران ایران باستان
- 3,336 بازدید
- 27 نوامبر 2011
- دوران هخامنشیان
استفاده از مفاهیم «علم حساب» که امروزه به شیوه تکاملیافتهای در علم حسابداری تبلور یافته، با تمدن بشر همزاد است. برخلاف تصور فعلی که ظهور «علم حسابداری» را مربوط به دوران صنعتیشدن میداند، از دوران باستان شاهد استفاده از «روشهای کنترل مالی» بودهایم. آغاز علم حساب، قبل از اختراع و بهکارگیری خط بوده است و به استناد دادههای باستانشناختی بهدست آمده از شوش و در زیر لایههای تپه «اکروپول» که از نظر تاریخی سالهای۳۵۰۰ تا۳۰۰۰ پیش از میلاد را در بر میگیرد، تعدادی از اشیای شمارشی به شکل مخروط، کُره (تیله) و میله (باتونه) به دست آمده است (محمدیفر، ۱۳۸۵). علاوه بر شوش، در « چغامیش» در نزدیکی شوش نیز دادههایی مثل مهرهها و گلولههای شمارشی و همچنین گِلنوشتههای اقتصادی که نشاندهنده شمارش است، بهدست آمده است (محمدیفر، ۱۳۸۵). از میان دادههای بهدستآمده، اطلاعات مربوط به شیوههای حسابرسی در عصر هخامنشیان درخور توجه است. خانم پروفسور هاید ماری کخ (Heid Mary Kokh) در کتاب «از زبان داریوش» و برطبق اسناد حفاریهای سالهای ۱۹۳۳- ۱۹۳۴، (و همچنین ۱۹۳۶– ۱۹۳۸) در تخت جمشید و با یافتن حدود ۳۰ هزار لوح گلی که به خط عیلامی بوده، اطلاعات گرانبهایی را ارائه کرده است. این لوحها متعلق به «بایگانی دیوانی داریوش» بوده است. متن این لوحها بیشتر کوتاه و حاوی مطالبی در باره درامدها و هزینههاست (محمدی فر، ۱۳۸۵) .