تاجگذاری محمدعلی شاه قاجار
- 2,881 بازدید
- 6 دسامبر 2011
- ایران معاصر
در ۴ ذیحجه ۱۳۲۴هـ .ق/ ۲۸ دی ۱۲۸۵هـ .ش با دعوت قبلی و رسمی، سی نفر از رؤسای روحانیون به علاوه شاهزادگان، وزرا، امرا، سرداران و هیئتهای سیاسی سفارتخانهها در اتاق موزه گرد آمدند تا مراسم تاجگذاری محمدعلی شاه را برگزار کنند. محمدعلی شاه در میان صدراعظم و سایر رجال برجسته دربار به تالار وارد شد و از تخت سلطنت بالا رفت. احمد میرزا (ولیعهد) بر روی پلکان تخت قرار گرفت؛ قرار بود یک نفر از روحانیون تاج را بر سر شاه بگذارد اما به دلیل بروز اختلاف میان روحانیون، میرزا نصرالله خان مشیرالدوله صدراعظم مسئول گذاشتن تاج بر سر شاه شد. او تاج کیانی را بر سر شاه گذاشت. پس از آن آیتالله سید عبدالله بهبهانی آیه « قل اللهم مالک الملک» را تا آخر قرائت کرد. سپس نوبت به آیت الله سید محمد طباطبائی رسید که او هم « یا داوود» را قرائت کرد. شاه که با دو دستش به زحمت تاج گشاد و سنگین را بر سر نگاه داشته بود پس از پایان دعا تاج را برداشت و کلاه جیقه دریای نور را بر سر گذاشت. به عدد سن شاه سی و هشت توپ شلیک شد. صد و ده توپ دیگر نیز برای میمنت این روز شلیک کردند و موزیک نواخته شد. به ظاهر محمدعلی شاه بر خلاف اسلافش که با مشکل مدعیان سلطنت روبه رو بودند توانست بی دغدغه بر تخت سلطنت جلوس کند. در واقع اوضاع مملکت دیگر به گونهای نبود که درگیری شاهزادگان را برای تصرف تاج و تخت تاب آورد. از این رو به محض تشدید بیماری مظفرالدین شاه، محمدعلی میرزا ولیعهد به تهران فراخوانده شد و زمام امور را به دست گرفت. با این تدبیر از وقوع درگیری میان شاهزادگان مدعی سلطنت جلوگیری کردند. اما غافل بودند که تخم بدبینی میان مجلس و شاه در همین روز تاجگذاری کاشته خواهد شد.
تاجگذاری محمدعلی شاه
- 1,557 بازدید
- 5 دسامبر 2011
- ایران معاصر
نهضت مشروطیت، برآیند مطالبات جامعه ایران در مقطع تاریخی سال ۱۲۸۵ هجری خورشیدی بود. آشکار است که این نهضت بر دربار و قاجار تحمیل شده بود. به همین علت، طبیعی بود که از فردای پیروزی نهضت، کشمکشهایی میان دربار و رهبران نهضت به وجود بیاید. هنگام انتخاب نمایندگان مجلس، بخشی از این کشمکشها خود را نشان دادند. بدبینی نمایندگان تبریز در مجلس شورای ملی نسبت به ولیعهد، محمدعلی میرزا، یکی دیگر از زمینههای رویارویی میان دربار و مشروطهخواهان بود. کارشکنیهای حکام ایالات و تن ندادن آنها به مقتضیات حکومت مشروطه، از دیگر زمینههای کشمکش بود. قضیه مجلس سنا و بحث بر سر ضرورت یا عدم ضرورت تشکیل آن، ترکیب نمایندگان و حدود اختیارات آن، یکی دیگر از این زمینهها است. اختلاف نظر بر سر موادی از قانون اساسی و تعلل در امضای آن از سوی شاه و ولیعهد هم از جمله عوامل مهمی بود که بر بحران روابط میان دربار و مشروطهخواهان میافزود.
از انفعال تا انفصال ناصرالملک
- 1,513 بازدید
- 4 دسامبر 2011
- ایران معاصر, بزرگان ایران معاصر
در تاریخنگاری مشروطه، افزون بر آشفتگی، نکات مبهم و ناروشن بسیاری نیز وجود دارد و برخی از وقایع به درستی تبیین نشده و به بسترها و مقدمات آنها اشاره لازم نمیشود. واقعه عزل ناصرالملک از رئیسالوزرایی در ذیقعده ۱۳۲۵/ آذر ۱۲۸۶، گرفتار همین سرنوشت شده است. مهدی ملکزاده ضمن شرح وقایع میدان توپخانه، بدون هیچ توضیحی تنها مینویسد: «در همان روز (روز واقعه میدان توپخانه) ناصرالملک رئیسالوزراء از طرف محمدعلی شاه دستگیر و زندانی شد، وزراء از کار برکنار شدند.» کسروی نیز ضمن اشاره به بحران روابط میان شاه و مشروطهخواهان مینویسد: «حال بدین سان پیش میرفت، تا روز شنبه بیست و دوم آذر ماه (۸ ذیقعده) کابینه ناصرالملک که آشوب را نزدیک دیده از آن دوری میخواست، از کار کناره گرفت و چگونگی را به شاه آگاهی داد.» ایشان در جای دیگری مینویسد که در روز نخست واقعه میدان توپخانه شاه اعضای هیئت دولت را احضار کرد، «ناصرالملک به بهانه ناخوشی از رفتن باز میایستاد، ولی سرانجام ناگزیر گردید و رفت. محمدعلی میرزا به او دشنامها داده دستور چوب زدن داد. سپس گفت او را در اطاق حاجبالدوله باز دارند.» یحیی دولتآبادی مینویسد: «چون شاه از رئیسالوزرایی ناصرالملک دلتنگ است و با وجود او اجرای مقاصد خود را مشکل میداند این است که نهایت اصرار را به برهم زدن کابینه و خلع ناصرالملک دارد.