محمد زکی‌زاده، مستند «دریای پارس» به کارگردانی منوچهر طیاب که در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تولید شده است؛ موقعیت جغرافیایی، تاریخ تمدن و فرهنگ‌های گوناگون منطقه خلیج فارس و دریای عمان را به تصویر می‌کشد.
در «دریای پارس» موقعیت جغرافیایی و ژئوپلتیک خلیج فارس و دریای عمان بر اساس تاریخ تمدن عیلام، اکد، سومر، کلده، آشور، بابل، ایران و فرهنگ‌های گوناگون منطقه، مراکز تمدن‌های کهن ایرانی در کرانه خلیج فارس بررسی می‌شود.
این مستند با نام «خلیج فارس» آغاز می‌شود و با نمایش پی در پی نقشه‌های کهنی که از دیرباز از جغرافی‌دانان غربی و مسلمان مانده‌اند بر اصالت این نام صحه می‌گذارد. سپس سفر خود را از جلگه خوزستان آغاز میکند و به گشت و گذاری گسترده در جزیره‌های ایران می‌پردازد.
مراسم عاشورای بوشهر، لنج سازی، معابد پالمیری خارک، فجایعی که اروپاییان، دزدان دریایی انگلیس و … در این مناطق به بار آورده‌اند، چگونگی باز پس گیری هرمز از پرتغالی‌ها از جمله مواردی است که در این فیلم نمایش داده می‌شود.
سابقه تاریخی جزیره خارک، داستان سفر واسکودوگاما پرتغالی و آمدن آلبر کرک به خلیج فارس و آغاز دوران استعمار تا دوران جنگ جهانی اول، مبارزات مردم جنوب علیه استعمار، موقعیت جزایر قشم، کیش، تنب بزرگ، تنب کوچک دیگر سرفصل‌های این فیلم را تشکیل داده است.
منوچهر طیاب مستندساز، نویسنده و منتقد که یکی از چهره‌های تاثیرگذار دنیای مستند به شمار می‌رود، در سال ۱۳۱۶ در تهران به دنیا آمد. او دانش‌آموخته رشته معماری از دانشگاه فنی وین و تحصیل‌کرده رشته کارگردانی سینما و تلویزیون و طراحی صحنه از دانشکده سینمایی آکادمی دولتی موسیقی و هنر‌های نمایشی وین بود.
او از سال ۱۳۴۲ با ساخت فیلمی درباره سفال‌های قدیمی ایران به مستندسازی روی آورد و نزدیک به ۱۰۰ فیلم ارزشمند میراث فرهنگی و تاریخی را کارگردانی کرده است. طیاب استاد رشته سینما در دانشکده هنر‌های دراماتیک و تلویزیون، سرپرست رشته سینماتوگرافی و عکاسی دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی تهران و عضو هیئت داوران یونسکو در جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه لهستان بود و از جمله آثار مستند او می‌توان به «البرز»، «زاگرس گهواره تمدنی کهن»، «نقاشی ایران»، «دروازه ملکوت»، «وانگه روان جهان گله کرد» و … اشاره کرد.
همچنین همزمان با برگزاری سیزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت، ضمن نکوداشت منوچهر طیاب و نمایش آثار منتخب وی، از این پیشکسوت سینمای مستند با اهدای نشان فیروزه حقیقت تقدیر شد. طیاب غیر از مستندسازی و عکاسی به عنوان شاخه‌های اصلی فعالیت خود، در حوزه ایرانشناسی نیز نامی آشناست و در زندگی خود به طور پیوسته برای معرفی ایران با ابزار فیلم و مستند تلاش کرد.
بسیاری از مستندسازان طیاب را به عنوان یک ایرانشناس عاشق می‌شناسند که مسیر صادقانه‌ای را در زندگی پیش گرفته و او به همراه ایرج افشار، خسرو سینایی و منوچهر ستوده را از کسانی عنوان می‌کنند که گویی جهان هستی آنها را به عنوان پیامبران فرهنگ برگزیده است.
از جمله آثار منوچهر طیاب که در جشنواره‌های مختلف مورد تقدیر واقع شده‌اند، می‌توان به فیلم‌های «سفال/ سرامیک» (۱۳۴۲) – برنده دلفان نقره، «ریتم» (۱۳۴۳) – فیلم منتخب یونسکو برای تدریس در مدارس سینمایی- دیپلم افتخار از جشنواره وین، «خوزستان» (۱۳۴۳)، «دزفول/ شوشتر» (۱۳۴۴)، «کران تا کران» (۱۳۴۴)، «قالی» (۱۳۴۵)، «جزیره قشم» (۱۳۴۶)، «سپاهی دانش» (۱۳۴۷)، «مسجد جامع اصفهان» (۱۳۴۸) – دیپلم افتخار جشنواره فیلم برلین، «دریای پارس» (۱۳۴۸)، «ایران سرزمین ادیان» (۱۳۴۹) – دیپلم افتخار جشنواره وین، «سیر خط در ایران» (۱۳۴۹)، «سوی شهر خاموش- دزفول» (۱۳۴۹)، «آبادان» (۱۳۵۰)، «سوزنبان» (۱۳۵۰)، «کاریکاتوریست» (۱۳۵۰)، «جنگ خروس» (۱۳۵۰)، «شب‌های تهران- ۷ قسمت» (۱۳۵۰)، «زن‌ها و حرفه‌ها» (۱۳۵۰)، «خیمه شب‌بازی» (۱۳۵۱)، «تیاتر رو حوضی» (۱۳۵۱)، «نمایشگاه نقاش امپرسیونیست‌ها» (۱۳۵۱)، «نمایشگاه جواهرات» (۱۳۵۱)، «نمایشگاه شیشه و سفال» (۱۳۵۱)، «نمایشگاه نقاشی کودکان» (۱۳۵۲)، «کاخ چهل‌ستون» (۱۳۵۲)، «کاخ هشت‌بهشت» (۱۳۵۲)، «کاخ عالی‌قاپو» (۱۳۵۲)، «مسجد شیخ لطف‌الله» (۱۳۵۳)، «معماری دوران صفوی» (۱۳۵۴) – برنده دلفان طلایی، «معماری دوران سلجوقی» (۱۳۵۴)، «معماری دوران ایلخانی» (۱۳۵۴)، «معماری دوران تیموری» (۱۳۵۴)، «معماری آستان قدس رضوی» (۱۳۵۵)، «اصفهان هندسه‌ای بر مقیاس انسانی» (۱۳۵۵) – دیپلم افتخار جشنواره سینمایی مسکو، «ساخت کاشی معرق» (۱۳۵۵) و «تعمیر نقاشی‌های دیواری» (۱۳۵۵) اشاره کرد.
منوچهر طیاب کارگردان نام‌آشنای سینمای مستند ایران بامداد روز سه‌شنبه ۴ شهریور سال ۱۳۹۹ در سن هشتاد و سه سالگی در بیمارستانی در وین از دنیا رفت.
ادامه مطلب «دریای پارس» یادگاری برای ایران به بهانه روز خلیج فارس
محمدمهدی اسماعیلی در این مراسم که در محل برج آزادی تهران برگزار شد، گفت: برج آزادی مظهر استقلال و آزادی مردم عزیز ایران است؛ این برج روز‌های بزرگی را دیده است؛ از راهپیمایی‌های باشکوه تاسوعا و عاشورا ۱۳۵۷، دوازده بهمن ۱۳۵۷، حضور امام در تهران و عبور از این مسیر تا راهپیمایی‌های ۲۲ بهمن که در این سال‌ها برگزار شده است همه و همه گذشته پرافتخار ما را روایت میکند.
وی افزود: شاید عده‌ای تصور می‌کنند در موضوع خلیج فارس اختلاف قومی و تاریخی داریم؛ در چنین روزی یکی از سرداران بزرگ ایرانی، پرتغالی‌ها را بعد از حضور بیش از یکصد سال در خلیج فارس اخراج کرده است؛ روز دهم اردیبهشت روز اخراج غربی‌های استعمارگر از پهنه خلیج فارس است.
خلیج فارس بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی ماست
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: به خلیج فارس تنها به عنوان بخشی از سرزمینمان نگاه نمی‌کنیم بلکه خلیج فارس بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی ماست.
خلیج فارس از استوانه‌های هویتی جامعه ایرانی است
وزیر فرهنگ گفت: در خلیج فارس همه منابع غنی انرژی را داریم؛ علاوه بر آن آبراه بی نظیر بین المللی در آن قرار دارد و همه اینها مهم است ولی بالاتر از آن این است که خلیج فارس از استوانه‌های هویتی جامعه ایرانی است.
وی افزود: در هیچ بخشی از خلیج فارس از شمال تا جنوب چیزی جز عظمت فرهنگی ایران را پیدا نمی‌کنیم. مدتی پیش در یکی از کشور‌های همسایه در جنوب خلیج فارس بودم، آن کشور چند موزه مهم داشت که به حسب دعوت میزبان از آنها بازدید کردم، هرچه برادران عزیزمان توضیح می‌دادند جز تاریخ پرافتخار ایران عزیز ما نبود.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: بخش مهمی از حوزه فرهنگی در جنوب خلیج فارس هم متاثر از ایران فرهنگی ماست، ایران فرهنگی اساسا نمی‌تواند در مرز‌های جغرافیایی محصور باشد. یک سمت ایران فرهنگی تا عمق چین نفوذ کرده است، همه هند، افغانستان، آسیای مرکزی، قفقاز شمالی و جنوبی تا غرب مدیترانه و شمال آفریقا را در بر گرفته است وقتی از خلیج فارس نام می‌بریم از تاریخی چند هزار ساله یاد می‌کنیم.
به داشته‌های هویت آفرین خلیج فارس افتخار می‌کنیم
وزیر فرهنگ گفت: به داشته‌های هویت آفرین خلیج فارس افتخار می‌کنیم؛ خلیج فارس یکی از مهم‌ترین حوزه‌های تمدنی ماست. در حاشیه خلیج فارس مردان و زنان بزرگی در تاریخ داشتیم و افتخارات بزرگی را برای صیانت از ایران عزیز و فرهنگ غنی آن در این مرز و بوم تجربه کردیم.
وی افزود: در هفت آذر ۱۳۵۹ غیور مردان نیروی دریایی با پشتیبانی نیروی هوایی توانستند تاسیسات دریایی و ناوگان دریایی رژیم بعث عراق را از بین ببرند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: در خلیج فارس شهید مهدوی را داریم که غیور مردانه در برابر آمریکایی‌ها ایستادند و به شهادت رسیدند و ده‌ها نقطه افتخار آمیز دیگر که آخرین آن سال گذشته رخ داد که در جریان آن غیور مردان نیروی دریایی ارتش توانستند افتخاری بزرگ خلق کنند و دور کره زمین را با ناوگان کاملا ایرانی مبتنی بر دانش و دلاوری ایرانی‌ها طی کنند، خدای بزرگ را برای همه این داشته‌ها شاکریم.
نسل جوان باید با گذشته پرافتخار ما آشنا شود
وزیر فرهنگ گفت: نسل جوان باید با گذشته پرافتخار ما آشنا شود؛ به جوانان توصیه می‌کنم کتاب مرحوم ایرج افشار سیستانی در مورد خلیج فارس را بخوانند تا با همه داشته‌های تاریخی پرافتخار خلیج فارس آشنا شوند.
وی افزود: با هیچ کس در مورد خلیج فارس اختلاف دیدگاه و نظر نداریم چراکه موضوع روشن است، خلیج فارس تا ابد خلیج فارس خواهد بود و انشاالله به عنوان بخش جدا ناپذیر از تاریخ فرهنگ و هنر برای ایران خواهد درخشید.
وزیر فرهنگ تاکید کرد: به عزیزانمان در حاشیه خلیج فارس عرض سلام و ادب دارم؛ دیروز قصد داشتیم به جزیره ابوموسی برویم که یکی از حوزه‌های مهم فرهنگی جغرافیایی ماست که متأسفانه فراهم نشد.
گفتنی است، روز ۱۰ اردیبهشت مصادف با سالروز اخراج پرتغالی‌ها از تنگه هرمز و خلیج فارس در تقویم رسمی کشور به‌عنوان روز ملی خلیج فارس نام‌گذاری شده است.
محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در هشتصدوشانزدهمین جلسه شورای فرهنگ عمومی کشور گفت: در شورای مهندسی‌فرهنگی مصوب شد که مصوبات شورای فرهنگ عمومی کشور برای تاثیرگذاری بیشتر در اجرای مصوبات توسط استاندار ابلاغ شود.
اسماعیلی در ادامه درباره توصیه‌های سفر‌های نوروزی افزود: عموم مردم به مناسک دینی از جمله روزه در ماه مبارک رمضان پایبندی کامل دارند، ولی ما هم باید اقتضائات را برای مسافران در ماه رمضان فراهم کنیم.
وزیر فرهنگ تاکید کرد: همکاران در استان‌ها باید برنامه‌های ویژه فرهنگی و هنری برای اوقات فراغت افرادی که ملاحظات روزه دارند و یا قصد سفر ندارند را آماده کنند.
اسماعیلی ادامه داد: از اول فروردین سال آینده نمایشگاه قرآن تهران و همزمان با آن در استان‌های مختلف برگزار می‌شود.
وی گفت: یکی از سیاست‌های جدی دولت توجه به اقتصاددریا، با اولویت حفظ تعادل فرهنگی و ارتقای سنت‌های اصیل و دیرپا در جزایر و مناطق جنوب کشور است. متاسفانه اقدامات قبلی، به دلیل عدم توجه به اقتضائات فرهنگی و اجتماعی، همراه با برخی تجارب تلخ شده است.
اسماعیلی افزود: جزایر بی نظیر و زیبای نظیر قشم به اندازه‌ای تنوع لباس، غذا و نوا و آوا دارد که باید مرکز اصلی فرهنگی در منطقه شمال و جنوب خلیج فارس باشد، ولی نگاه نادرست، تلاش میکند این مناطق را به محلی برای نمایش سبک زندگی و فرهنگی تبدیل کند.
وزیر فرهنگ تاکید کرد: نباید فهم‌مان از توجه به دریا به گسترش فرهنگ غربی تقلیل پیدا کند چرا که این نشان‌دهنده عدم‌وجود نگاه فرهنگی که لازمه توسعه متوازن به‌شمار می‌آید، است.
وی ادامه داد: ما یک‌سیاستی را شروع کردیم که تاسیس اقلیم‌های فرهنگی است. در سه منطقه آذربایجان‌غربی، منطقه مرکزی شامل همدان، زنجان (بزرگراه حکمت) و همچنین در منطقه خراسان رضوی این سیاست را پیش می‌بریم.
وزیر فرهنگ تصریح کرد: یک تحول جدی فرهنگ‌پایه در منطقه خلیج فارس با هدف اصلی حفظ سنت‌های فرهنگی و تبلیغ و ترویج آن ایجاد می‌شود.
ادامه مطلب تحول فرهنگ‌پایه در منطقه خلیج فارس ایجاد می‌شود/ برگزاری نمایشگاه قرآن از اول فروردین
درود
امروز ۹۰/۲/۱۰ روز خلیج فارس می باشد.این روز که در تقویم های ایران به عنوان یک روز رسمی ثبت شده نشان از متعلق بودن این خلیج به ایران است.بنده نیز به نوبه خود این روز را به شما بازدید کنندگان عزیز سایت کوروش بزرگ تبریک عرض می کنم و امیدورام که بتوانیم تمام بخش های ایران را که در گذشته(به خصوص زمان هخامنشیان)وجود داشته دوباره مانند خلیج همیشه پارس به نام ایران و ایرانی در اوریم.
