در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح شد؛
وقف، نگهداشتن و حبس کردن عین مال و جلوگیری از انتقال آن به دیگری، به‌وسیله‌ی یکی از عقود و قرار دادن منافع آن در جهتی که واقف آن را مشخص کرده است. مال وقف‌شده ویژگی‌هایی دارد، که می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
– از اعیان باشد. (نه از منافع یا دیون)
– در ملکیت وقف‌کننده باشد.
– دارای منفعت حلال باشد. (برخلاف آلات قمار)
– منفعت آن، متعلق به حق غیر که مانع از تصرف است، نباشد؛ بنابراین واقف نمی‌تواند ملکی را که رهن داده، وقف نماید.
– اصل مال، با استفاده از منافع آن، تمام نشده و به مقدار قابل توجهی باقی بماند؛ بنابراین وقف خوردنی و آشامیدنی، یا گُل برای بوییدن صحیح نیست.
– قابلیت ملکیت داشته باشد؛ بنابراین وقف شراب یا خوک صحیح نیست.
– قابل تحویل باشد؛ لذا وقف حیوان فراری که امکان تحویل آن نیست، صحیح نیست.
– برای منفعت حرام وقف نشده باشد؛ بنابراین وقف مکانی برای فروش شراب، یا برای استفاده‌ی فِرَق ضالّه باطل است.
به گفته حجت‌الاسلام و المسلمین غلامرضا عادل، معاون فرهنگی – اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه، از آنجایی که در تعریف وقف آمده بود عین مال باقی بماند و از منافعش استفاده شود، مراجع عظام ابهاماتی پیرامون وقف پول داشتند. چون استفاده کردن از پول مساوی با خرج کردن است. مقدمه‌ای پیرامون وقف پول آماده شد و از دفتر رهبر انقلاب سوالی تحت عنوان استفتا پرسیده شد. حضرت آقا در پاسخ به استفتا جواز وقف پول را با توضیحات آن صادر کردند.
بنا به استفتا رهبر انقلاب اسلامی، «به نظر می‌رسد بقا مالیت پول، توجیه قابل قبولی برای صحت وقف آن است. والله العالم. در این مسأله نیاز به اطلاق نیست. زیرا وقف جزو عناوین امضا شده در شرع است و حکم تأسیسی نیست و شک نمی‌توان داشت آن کسانی که وقف را تأسیس و در طول زمان‌ها اجرا کرده‌اند، هدفشان این بوده که چیز ثابتی را بگذارند که عوائد آن صدقه جاریه باشد. بلی ممکن است در آن روزگار چیز ثابت، منحصر در عین بوده است، اما این موجب اختصاص حکم به عین نمی‌شود؛ چون غرض و هدف معلوم است و شارع مقدس همین را امضا فرموده است. والحمدلله»
حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی خاموشی، نماینده ولی فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه درباره روش‌های نوین وقف که سازمان اوقاف برای ترویج آن ورود کرده، گفت: در روش‌های نوین وقف، نیت‌هایی که در حوزه دانش بنیان‌ها صورت می‌گیرد، زیاد است. مثلاً می‌گوییم واقفان در حوزه دانش بنیان‌ها وقف پول کنند.
حجت‌الاسلام خاموشی ادامه داد: مردم باید بدانند که هر فردی می‌تواند بجای رقبه (زمین) حساب بانکی خود را وقف کند. یعنی حسابش را اعلام وقفیت کند. هر پولی هم به آن حساب آمد، حکم وقف دارد و سود پول را هزینه نیت واقف می‌کنیم.
پیش از این، نماینده ولی فقیه در نشست تخصصی بررسی نحوه مشارکت و هم افزایی برای تحقق سند توسعه وقف قرآنی گفته بود، از زمانی که استفتا پول و سهام را از محضر مقام معظم رهبری به عمل آوردیم، توانستیم حرکت خوبی را در این زمینه انجام دهیم. اخیراً هم به دنبال استفتا وقف سکو‌ها (پلتفرم‌ها) هستیم. سازمان اوقاف می‌تواند با مولدسازی و رفتن به سمت به جریان انداختن پول‌های راکد، وقف را به سمت رفع نیاز‌های مردم ببرد و از جانب دیگر به سمت رعایت وقف برای کار‌های سودآور اتفاقات خوبی را رقم بزند.
در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح شد؛
حجت‌الاسلام و المسلمین غلامرضا عادل، معاون فرهنگی – اجتماعی و سخنگوی سازمان اوقاف و امور خیریه درباره وقف پول و چگونگی صدور جواز آن از سوی رهبر انقلاب گفت: در گذشته واقفین اموالی را برای موضوعات مدنظر خود وقف می‌کردند. با تغییر سبک زندگی‌ها و شرایط اقتصادی وقف‌های نوینی مطرح شد، که یکی از آنها وقف پول است. هر فردی هم می‌تواند با هر مبلغی جزو واقفین قرار گیرد.
حجت‌الاسلام عادل درباره رفع ابهامات پیرامون وقف پول توضیح داد: در تعریف شرعی وقف ابهام وجود داشت، که آیا از نظر شرعی می‌توان پول را وقف کرد یا نه. چون در تعریف وقف آمده که عین مال باقی بماند و از منافعش استفاده شود. اما پول باقی نمی‌ماند و خرج می‌شود. استفاده کردن از پول مساوی با خرج کردن است. مراجع عظام نظراتی داشتند. مقدمه‌ای پیرامون وقف پول آماده شد و از دفتر رهبر انقلاب سوالی تحت عنوان استفتا پرسیده شد. حضرت آقا در پاسخ به استفتا جواز وقف پول را با توضیحات آن صادر کردند.
معاون فرهنگی – اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه ادامه داد: از سال گذشته که استفتا رهبری صادر شد، وقف پول در سازمان اوقاف تحت ۲۰ عنوان مطرح شد. الان در بعضی از سکو‌های بانکی از جمله بام بانک ملی وقف پول اعلام شده است. البته موضوعات وقف محدود به آن ۲۰ عنوان نمی‌شود. ما بر اساس اولویت‌ها آن موضوعات را اعلام کردیم. ولی در هر موضوعی که بتوان گره‌ای از مشکلات جامعه باز کرد، واقفین می‌توانند ورود کنند.
وی با بیان اینکه از منافع وقف پول در زمینه نیت‌های بیست‌گانه استفاده می‌شود، افزود: از طرفی، یکی از راه‌های حفظ سرمایه وقف سپرده‌گذاری است. احتمالاً در بعضی از موارد نیاز به استفتا داشته باشیم و در حال پیگیری هستیم.
سخنگوی سازمان اوقاف و امور خیریه در پاسخ به این سوال که واقفین برای وقف پول باید به کجا مراجعه کنند، گفت: کافی است واقفین به نرم‌افزار بام بانک ملی مراجعه کنند. مبالغ واقفین در حساب سازمان اوقاف واریز می‌شود و شناسه و نیت واقف مشخص است. هر ماه بخش مالی سازمان اوقاف آمار ورودی و عواید وقف را اعلام می‌کند. از آنجایی که مبنای هر وقف حفظ اصل آن است، در وقف پول هم اصل آن حفظ شده و از درآمد و منافع ناشی از آن استفاده می‌شود.
حجت‌الاسلام عادل در پاسخ به این سوال که آیا سازمان اوقاف مبلغی را برای وقف پول درنظر دارد؟ توضیح داد: میزان وقف پول محدودیت ندارد. هرکس به هر میزان می‌تواند وقف کند؛ از هزار تومان تا مبالغ بیشتر را شامل می‌شود. ما در تلاشیم این نوع وقف را در سایر نرم‌افزار‌های بانکی اجرایی کنیم. در این ۶ ماه گذشته که هنوز کار تبلیغاتی برای آن انجام ندادیم، نزدیک به سه میلیارد تومان وقف پول انجام شده است.
ادامه مطلب نزدیک به ۳ میلیارد تومان وقف پول انجام شده است + فیلم
در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح شد؛
محمد مهرابی، رئیس اداره ترویج فرهنگ وقف درمورد نمایشگاه دستاورد‌های سازمان اوقاف اظهار کرد: سابقه این نمایشگاه با عنوان دستاورد‌های نهاد وقف به حدود ۴ سال پیش برمی‌گردد که توفیق داشتم در نخستین دوره نمایشگاه با مسئولیت معاونت فرهنگی اجتماعی در قالب ستاد هفته وقف خدمت دوستان باشم و معاونت فرهنگی، این نمایشگاه را برگزار کرد که دو بخش کلی میراث وقف و دستاورد‌های نهاد وقف را داشت و در جریان آن، از گذشته و تاریخچه وقف به آینده وقف و دورنما و چشم انداز وقف پلی زده بودیم که در سیاست گذاری‌های جدید سازمان برای نهاد وقف ترسیم شده بود. از اینرو، با استقبالی که از آن نمایشگاه صورت گرفت و تغییر رویکردی که در فرم برگزاری نمایشگاه رخ داده بود ریاست سازمان و هیئت مربوطه ابراز علاقه کردند که این نمایشگاه در فواصل زمانی مشخص تکرار شود. چون نشانگر برکات و دستاورد‌هایی بود که برای دوستان جذاب بود.
مهرابی تصریح کرد: دومین دوره نمایشگاه، تقریباً دو سال پیش در حیاط سازمان اوقاف و همزمان با افتتاح ساختمان نوآوری اوقاف و امور خیریه برگزار شد که در آن‌جا، مجموعه‌ای از شرکت‌ها و نهاد‌های دانش بنیانی که از سرمایه و حمایت نهاد‌های وقف بهره‌بردار بودند دور هم جمع شدند و دستاورد‌های اداری و ستادی در حوزه‌های مختلف حفظ و صیانت از موقوفات، توسعه‌ی بهره بری موقوفات و فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی و دستاورد‌های شرکت‌های دانش بنیان ارائه شد که تجربه بسیار موفقی بود و مورد استقبال قرار گرفت و شخصیت‌های زیادی از مجلس، دولت و دستگاه‌های اجرایی آمدند و دیدند و فرصت خوبی بود تا اقشار مختلف مردم با دستاورد‌های نهاد وقف آشنا شوند.
او ادامه داد: اساساً رویکرد سازمان در چند سال گذشته مخصوصاً ما در معاونت فرهنگی و اجتماعی برای تبیین و بیان جایگاه وقف این بود که مردم با اثرات فرهنگی اجتماعی اقتصادی و کارکرد‌های وقف در حوزه‌های مختلف آشنا شوند و این رویکرد جدیدی بود که مسئولیت داشتیم تا آن را تبیین کنیم؛ چه در قالب نمایشگاه و چه در قالب انواع برنامه‌ها و فعالیت ها.
مهرابی ادامه داد: تجربه آن نمایشگاه سازمان وقف را بر آن داشت تا یک بار دیگر، این نمایشگاه را تکرار کند و اگر این سیر حتی به صورت دو سالانه هم باشد ولی می‌تواند خوب باشد و امسال، شاهد سومین دوره‌اش هستیم که این بار، با مسئولیت دوستان روابط عمومی و همکاری معاونت فرهنگی و اجتماعی، همکار آنها هستیم.
رئیس اداره ترویج فرهنگ وقف افزود: نمایشگاه امسال در حوزه دستاورد‌ها و برکات نهاد وقف برگزار شده است و برای جامعه تبیین می‌شود و اقشار مختلفی حضور پیدا می‌کنند و خیلی از آنها ذوق زده می‌شوند و حتی تعجب می‌کنند و می‌گویند که نمی‌دانستند وقف به انجام چنین کار‌هایی می‌پردازد و در حوزه دانش بنیان نیز، سرمایه گذاری می‌کند و منجر به شکل گیری اشتغال‌زایی و حمایت از علم و فناوری و اختراع و اکتشاف می‌شود و این نمایشگاه فرصتی ایجاد می‌کند و اصحاب رسانه و مسئولان و اقشار مختلف حضور پیدا می‌کنند و در محیطی چند روزه به صورت تجمیعی شاهد چکیده‌ای از بخشی از فعالیت‌های وقف هستند.
او گفت: در این نمایشگاه دو مسئولیت داشته ایم. یکی، همراهی با ستاد برگزاری در بخش مدعوین و مهمانان و اجرا بوده و دلیلش هم، تجربیاتی است که در برگزاری این نمایشگاه داشته ایم و بخش دیگر نیز، ارائه فعالیت‌های حوزه فرهنگی اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه است.
مهرابی اظهار کرد: اگر حفظ عین و ارتقاء بهره‌وری را دو ضلع بدانیم. یکی از اضلاع آن، اجرای نیت است و اگر امامزاده‌ها را به عنوان یکی از اولویت‌های محوری سازمان اوقاف کنار وقف بیاوریم فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی در حوزه اجرایی نیت واقفین و توسعه مدیریت بقاع متبرکه بخش مهم و اولویت دار فعالیت‌های سازمان وقف می‌شوند.
او یادآور شد: در بخش معاونت فرهنگی و اجتماعی مکلف و موظف هستیم و تلاش می‌کنیم بخشی از این دستاورد‌ها و فعالیت‌ها را در معرض دید مخاطبان بگذاریم و مهمترین بخشی که در این نمایشگاه ارائه شده اجرای نیت و فعالیت‌ها و کار ویژه‌هایی که در این حوزه در حال انجام هستند و از آن جمله می‌توان به بخش توسعه مدیریت بقاع متبرکه و فعالیت‌هایی که در حوزه مدیریت آن در حال انجام است و فعالیت‌های سازمان و رویداد‌های پژوهشی اشاره کرد تا بازدیدکنندگان در جریان نمایشگاه مشاهده کنند. مثلاً امامزاده به عنوان یک مکان مذهبی می‌تواند بستری برای اشتغال‌زایی باشد و کارگاه‌های خودکفایی و بازارچه‌های خیریه و تولید و عرضه محصولات که می‌توانند مفید باشند.
ادامه مطلب کارکرد‌های مختلف وقف در نمایشگاه دستاورد‌های این نهاد
افتتاحیه نمایشگاه دستاورد‌های سازمان اوقاف و امور خیریه با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی خاموشی نماینده ولی فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه، حجت‌الاسلام و المسلمین غلامرضا عادل معاون فرهنگی – اجتماعی و سخنگوی سازمان، حمید مجیدی مهر رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه، شرکت‌های دانش بنیان و اصحاب رسانه در هتل بزرگ ارم تهران برگزار شد.
نماینده ولی فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه درباره نقش سازمان اوقاف در اقتصاد کشور گفت: ماهیت وقف بیت‌المال، بودجه دولتی یا عمومی نیست. ماهیت وقف وقف است. اگر در امور وقف کسی بتواند جایگاهش را محکم کند، محاکم از حضورش استقبال می‌کنند. اگر وقف بیت‌المال بود، دولت آن را با قانون اداره می‌کرد. پس وقف یک نهاد سرمایه‌ای و پولی در نهاد اسلامی است، که تعریف خودش را دارد.
حجت‌الاسلام خاموشی ادامه داد: در این نمایشگاه شما موقوفاتی را می‌بینید، که متولی دارد و دستاورد‌های خود را به نمایش می‌گذارند. ما هم نقش نظارتی داریم. سازمان وقف سه گزاره دارد. ابتدا باید موقوفات را حفظ کرد. در حفظ موقوفات کار‌های ثبتی و حقوقی زیادی انجام شده است. طی دو سال اخیر چندین برابر امور وقف سند تک برگی گرفته شد. ان شاء‌الله تا سال آینده مساحت مشخص امور وقفی را در نقشه ثبت می‌کنیم. صدور سند تک برگی میزان دعاوی بر امور وقف را نزدیک به ۷۰ درصد کاهش داده است.
نماینده ولی فقیه افزود: گزاره دوم افزایش منافع است. موقوفات تقسیم‌بندی منفعتی انتفاعی دارد. ما صد‌ها نقطه وقف در بیمارستان داریم، که هنوز بیمارستان ساخته نشده و لازم است خیّرین به میدان بیایند. بیش از ۱۲۰۰ درمانگاه و بیمارستان احداث شده، ولی صد‌ها نقطه معطل ساخت مانده است. البته مهمترین موقوفات در دسته منفعتی قرار می‌گیرند. یعنی واقف گفته درآمد حاصل از وقف را صرف ایتام، قرآن، علم و … کنید.
رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه با بیان اینکه بنده ظرفیت سازمان اوقاف را در رساندن منافع امور وقفی به ۲۰ همت دور از دسترس نمی‌دانم، توضیح داد: امسال از مرز هفت همت عبور کردیم. هر چقدر قدرت مالی ما افزایش یابد، قدرت بهینه‌سازی، تنوع فعالیت‌ها و اجرای نیات با قوت پیش می‌رود. از طرفی، گزاره سوم در امور وقف اجرای نیات است. بر اساس آمار، امسال بیش از چهار هزار میلیارد تومان اجرای نیات شده است. امیدواریم سازمان اوقاف بتواند پیشران حرکت شتاب اقتصادی در حوزه‌های مختلف با تکیه بر شرکت‌های دانش بنیان باشد.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد که ان‌شاء‌الله سازمان اوقاف بتواند با تکیه بر دانش بنیان‌ها پیشران حرکت‌های اقتصادی باشد.
ادامه مطلب سازمان اوقاف می‌تواند منافع امور وقف را به ۲۰ همت برساند
حجت‌الاسلام و المسلمین غلامرضا عادل، معاون فرهنگی – اجتماعی و سخنگوی سازمان اوقاف و امور خیریه در نشست خبری نمایشگاه دستاورد‌های سازمان اوقاف و امور خیریه به تشریح برنامه‌های نمایشگاه که با حضور شرکت‌های دانش بنیان برگزار می‌شود پرداخت و گفت: مراسم افتتاحیه نمایشگاه دستاورد‌های سازمان اوقاف و امور خیریه ساعت ۹:۰۰ روز چهارشنبه ۵ اردیبهشت با حضور رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت علمی ریاست جمهوری و وزیر جهاد کشاورزی در سالن همایش‌های هتل ارم برگزار می‌شود.
حجت‌الاسلام عادل ادامه داد: بیش از ۳۰ شرکت دانش بنیان مورد حمایت سازمان اوقاف و امور خیریه هستند. جوانان نخبه در این شرکت‌ها حضور دارند. طرح‌های این نخبگان به واسطه نداشتن پشتیبانی مالی راکد مانده بود، که امروزه این شرکت‌ها دفتری را در سازمان اوقاف مستقر کرده‌اند.
سخنگوی سازمان اوقاف و امور خیریه افزود: از ۳۹ شرکت دانش بنیان برای حضور در نمایشگاه دستاورد‌های سازمان اوقاف دعوت شده و محور اقدامات این نمایشگاه معرفی تولیدات داخلی با قیمت مناسب است. از دیگر بخش‌های نمایشگاه می‌توان به ارائه آثار قدیمی و تاریخی وقفنامه‌ها، نحوه شکل‌گیری وقف، حفظ العین، مولدسازی و اجرای نیت اشاره کرد.
ادامه مطلب تشریح دستاورد‌های وقف در نمایشگاه دستاورد‌های سازمان اوقاف و امور خیریه
