در این مطلب که خدمت شما ایرانیان عزیز ارائه کردیم، نظرات و عقاید برخی مورخین و دانشمندان نامی را پیرامون شخصیت کوروش بزرگ منعکس کردیم. پیشنهاد میکنیم برای خواندن این نظرات به ادامه مطلب مراجعه فرمائید. امیدواریم که از خواندن این نظرات لذت ببرید.
کورپایدیا [- تربیت کوروش]
کتابى از گزنفون، به صورت داستان تاریخى، که دوران کودکى و جوانى و تمام فعالیتهاى بعدى کوروش کبیر را براى تأسیس شاهنشاهى ایران شرح مىدهد.
گزنوفون در ضمن این داستان نظر خود را درباره حکومت و چگونگى تربیت حکام و مردان سیاسى گنجانده است. در این کتاب مطالب مأخوذ از سازمانهاى اسپارتى و شیوه حکومت آن، و نیز اصول اخلاقى سقراطى، کاملا مشهود است. بعضى این کتاب را پاسخى به نظریات افلاطون درباره تربیت حکام، به آن نحو که در کتاب جمهور آمده است، مىدانند.
تدابیر جنگى
فرماندهان هخامنشى از دیرباز، اگر دشمن پیشروى مىکرد، همه آبادیها و منابع غذایى مسیر او را از بین مىبردند. ریچاردن فراى به استناد نوشتههاى گزنفون، مىنویسد: «ایجاد تباهى و سوختن همه آبادیها در برابر پیشروى دشمن یکى از روشهاى نظامى رایج هخامنشیان بود.»
قبل از آغاز جنگ، خواندن سرود و نواختن شیپور و طبل و دهل براى تحریک سربازان معمول بود……………
شرح لباس پارسیان
هرودت مىگوید: «پارسیان کلاهى نمدین (که خوب مالیده بودند و آن را تیار «۹۶» مىگفتند) بر سر، قبایى آستیندار رنگارنگ دربر، زرهى که حلقههاى آهنین آن به فلسهاى ماهى شباهت داشت بر تن، شلوارى که ساقها را مىپوشید در پا مىکردند و سپرى از ترکه بید بافته و در زیر آن ترکشى مىآویختند.
زوبینهایى کوتاه و کمانى بلند و تیرهایى از نى داشتند و قمهاى کوتاه از طرف راست به کمر بسته بودند. «۹۷»
بطورى که گزنفون مىنویسد:
کورش بزرگ، پدر نامی ِ ایران زمین و بنیان گذار فرهنگ ِ دوستی و بخشایش در میان فرمانروایان (از جمله افتخارات ملت نجیب ایران) است، کسی که بر خلاف بسیاری از افسرداران تاریخ در اوج قدرت معنای راستین «حقوق بشر» را به جهانیان آموخت، گوهر نابی که امروز ِ جهان امروز بسیار به آن نیازمند است، در زیر گزیده‌ای از سخنانی می آید که جهانیان پیرامون این انسان کامل گفته‌اند، لازم به ذکر است که این سخنان آگاهانه و به دو دلیل گلچینی از سخنان اندیشمندان غربی است، نخست: یادآوری این نکته که جام جم و گوهر مقصود همین جا و در دل همین فرهنگ نهفته است و نیازی نیست برای گذر از هفت شهر عشق در عالم کوچک (ذهن) و عالم بزرگ (جهان) مسیر اندیشه‌های نو ساخته و شهرهای نو آوازۀ غرب را بپیماییم و دوم اینکه دریابیم خداگونه‌های در ذهن ما سیرآب شده از چشمۀ جوشان ِ حقیقت ِ نهفته در دل ِ این تاریخند، پس بیاییم و ره افسانه نزنیم. کورش بزرگ همان ذوالقرنین قرآن است. بزرگمردی که ایرانیان او را پدر و تورات او را «مسیح» و یونانیان او را «سرور» و « قانونگذار» می‌نامند. دوست و دشمن به بزرگمنشی و آزادگی او شهادت داده‌اند:
ای خدا ، نیایش مرا که پایان زندگی من است بپذیر !
سپاسگزارم که صداهایی به من نمودی که چه باید بکنم و از چه چیزهایی بپرهیزم ،مخصوصا حق شناسم از اینکه هیچگاه از یاری خود مرا محروم نکردی .
خدایا از شما خواستارم همسر و فرزندان ، دوستان و وطنم را سعادتمند بداری .
فرزندان من، دوستان من! من اکنون به پایان زندگی نزدیک گشته‌ام. من آن را با نشانه‌های آشکار دریافته‌ام.
وقتی درگذشتم مرا خوشبخت بپندارید و کام من این است که این احساس در کردار و رفتار شما نمایانگر باشد، زیرا من به هنگام کودکی، جوانی و پیری بخت‌یار بوده‌ام. همیشه نیروی من افزون گشته است، آن چنان که هم امروز نیز احساس نمی‌کنم که از هنگام جوانی ناتوان‌ترم.
