علل جنبش عرب، و شکست ایرانیان

هدف اعراب‏

جرجى زیدان مى‏نویسد:

عربها که مى‏دانستند ممالک شام و عراق حاصلخیز و پرنعمت است،

پس از ظهور اسلام متوجه آن کشورها شدند. طوایف عرب که پیرو اسلام شده بودند، براى به‏دست آوردن روزى و زندگى بهتر به جنگ مى‏آمدند و تنها نظرشان غارت و غنیمت بود، چنانکه در جنگ حنین و طایف این موضوع مسلم گشت. در این دو جنگ، غنیمتهاى فراوانى به دست مسلمانان افتاد و همینکه جنگ پایان یافت و اسیران ردوبدل شدند، بنا به گفته ابن هشام، پیغمبر (ص) سوار شد و مردم دنبال آن حضرت را گرفته فریاد مى‏زدند: اى پیغمبر خدا، زود باش بهره ما را از شتر و گوسفند بده. آنقدر مردم فشار آوردند که پیغمبر کنار درختى متوقف شده، رداى آن حضرت به دست مردم افتاد. آنگاه فرمود: اى مردم رداى مرا بدهید اگر غنیمتهاى امروز به اندازه درختهاى تهامه باشد، همه را میان شما تقسیم مى‏کنم. همه مى‏دانید من ترسو و دروغگو و لئیم نیستم. «۳۸»

ادامه مطلب علل جنبش عرب، و شکست ایرانیان

فتح مکه‏

فتح مکه‏

«در نخستین روزهاى ژانویه سال ۶۳۰ م. (زمستان سال نهم هجرى) محمد (ص) با دوهزار تن مرد جنگى، مرکب از اهل مدینه و قبایل متحد، به مکه نزدیک شد. مکیان تدارک دفاع مى‏دیدند. عباس که علنا طرف پیامبر را گرفته و اسلام پذیرفته بود، در اردوگاه حضور به‏هم رسانید. عباس ملاقاتى بین محمد (ص) و اطرافیان وى با ابو سفیان ترتیب داد، و ابو سفیان قرار تسلیم مکه را، با شرایطى که براى خاندان او و دوستانش نافع بود، با محمد (ص) گذاشت. امنیت همه مکیان … کمابیش تأمین شد. مکیان تعهد کردند اسلام آورند. ورود لشکر اسلام به مکه تقریبا بدون خونریزى صورت گرفت. کعبه را از وجود بتان پاک کردند و به مسجد الحرام و معبد مسلمانان مبدل ساختند.» «۳۶»

ادامه مطلب فتح مکه‏

غزوه احد

غزوه احد

در سال سوم هجرى، قبیله قریش، براى آنکه از شکست بدر انتقام بگیرند، با قریب سه‏هزار تن از مکه به سوى مدینه حرکت کردند.

در این نبرد براى تحریک احساسات مردم، هند، زوجه ابو سفیان با ۱۵ زن دیگر با سپاهیان‏ همراهى کردند. این زنان دف‏کوبان قوم عرب را به خونخواهى کشتگان روز بدر تحریص مى‏کردند و بر مرگ آنان ندبه و زارى مى‏نمودند. چون خبر حرکت قریش به مسلمین رسید، سخت مضطرب شدند و بین آنان در چگونگى مقابله با دشمن اختلاف افتاد. جمعى معتقد بودند که باید در مدینه ماند و از شهر دفاع کرد و برخى مى‏گفتند که باید به جلو قریش شتافت و با آنان جنگید.

ادامه مطلب غزوه احد

جنگ بدر و فتوحات مسلمین

جنگ بدر

پس از آنکه بنیان دعوت محمدى تا حدى استحکام پذیرفت، وى در صدد اشاعه آیین خود در بین کفار قریش برآمد، و براى انجام نقشه خود، مرتبا عده‏اى را براى جاسوسى و کشف اطلاع از وضع عمومى دشمنان میان قریش مى‏فرستاد.

در سال دوم، حضرت ۹ تن از یاران خود را به یکى از منازل نزدیک مکه به همین نیت مأمور کرد، و ایشان بر یکى از کاروانهاى قریش حمله بردند و پس از غارت اموال آنها با دو تن اسیر و مقدارى غنایم به مدینه بازگشتند. هریک از جنگهایى را که حضرت بدینسان با کفار قریش انجام داد، غزوه یا جنگ مقدس مى‏گویند، و مجموع این مبارزات، که براى اشاعه اسلام و کسب ثروت صورت مى‏گرفت، به عنوان غزوات خوانده مى‏شود، و غازى به کسى اطلاق مى‏شد که در راه مبارزه با کفر به جنگ برخیزد.

ادامه مطلب جنگ بدر و فتوحات مسلمین

سرگذشت پیشواى اسلام‏ محمد بن عبد اللّه

سرگذشت پیشواى اسلام‏

محمد بن عبد اللّه، پیشوا و رهبر نهضت اسلامى، در سال ۵۷۰ میلادى متولد شده است. وى به دو تیره بزرگ از تیره‏هاى قریش منسوب بود؛ یعنى از طرف پدر به بنى هاشم و از طرف مادر به «بنى زهره» مى‏پیوست. پدر محمد، عبد اللّه دو ماه قبل از تولد فرزند، درگذشت و مادرش آمنه در موقعى که محمد شش ساله بود، وفات یافت. پس از این واقعه جدش، عبد المطلب، سرپرستى او را به عهده گرفت، ولى دوران حیات عبد المطلب نیز کوتاه بود. وى دو سال بعد از وفات آمنه درگذشت و عمویش ابو طالب که مردى تاجرپیشه بود، مراقبت و نگهدارى این طفل را به عهده گرفت.

ادامه مطلب سرگذشت پیشواى اسلام‏ محمد بن عبد اللّه

عوامل پیروزى اعراب

علل پیروزى اعراب‏

یکى از عوامل پیروزى اعراب این بود که این قوم صحراگرد به زندگى سخت و ساده خو گرفته بودند و از تشنگى و گرسنگى بیم نداشتند.

شتر کمک زیادى به پیشرفت عرب مى‏کرد. این چهارپاى بردبار براى عرب، سودمندتر از اسب و استر رومیان و ایرانیان بود. عرب سوار شتر مى‏شد، زیر سایه شتر استراحت مى‏کرد، و از شیر آن مى‏نوشید و بار خود را پشت شتر مى‏گذاشت؛ در حالى که خود شتر جز خار خشک بیابان چیزى براى خوراک خود نمى‏خواست و روزها بدون آب سر مى‏کرد. برعکس، ایرانیان و رومیان همینکه به میدان جنگ مى‏آمدند، بارهاى سنگینى با خود مى‏آوردند؛ این بارها را در ارابه‏ها مى‏گذاردند و ارابه‏ها را چارپا مى‏کشید و چارپا (اسب و استر) آب و علیق مى‏خواست. «۱۸»

علاوه بر این، مهارت اعراب در تیراندازى و اسب‏سوارى و جنگ تن‏به‏تن از عوامل مؤثر موفقیت اعراب بود.

ادامه مطلب عوامل پیروزى اعراب

دولت اسلامى یک ضرورت تاریخى بود

دولت اسلامى یک ضرورت تاریخى بود

«در آغاز قرن هفتم در یثرب (مدینه) و در بین عشایر عرب، بطورى که گفتیم، اختلاف طبقاتى و نابرابرى مالى مشهود بود و تضاد منافع بین بزرگان عشایر و افراد معمولى تشنج و دشمنى و نفاق بیسابقه‏اى بین اعراب پدید آورده بود که براى پایان دادن به آن، وجود یک دولت واحد و متمرکز ضرورت داشت. با تشکیل چنین دولتى، آنها نه‏تنها به امکانات جدید اقتصادى دست مى‏یافتند، بلکه قادر بودند که به اختلافات و دشمنیهاى موجود بین قبایل پایان بخشند. براى رسیدن به چنین هدفى، لازم بود عقیده دینى جدیدى که مبتنى بر یکتاپرستى و برادرى باشد، جایگزین خصومت قبایل گردد و چون اجتماع قرون وسطى، از نظر رشد فکرى، فقط یک نوع ایدئولوژى یعنى مذهب (تئولوژى) را مى‏شناخت، بنابراین مذهب جدید به این مشکلات پایان داد.

ادامه مطلب دولت اسلامى یک ضرورت تاریخى بود