اسباب و وسایل جنگ
در روزگار قدیم، مهمترین اسباب دفاعى جنگ چهار سلاح بود:
سپر، زره، ساقبند، و خود:
۱٫ سپر: یکى از سلاحهاى دفاعى است که وضع و قطر انواع آن یکسان نیست؛ گاه آن را از چوب سبک و نازکى مىساختند و رویش را با پوستى که با روغن تدهین شده بود، مىپوشانیدند.
قضا و دادرسى
«در جوامع اولیه انتقام تنها وسیله تشفى قلب بود و کسانى که از عمل دیگرى رنج برده بودند، سعى مىکردند به نحوى شدیدتر تلافى کنند. گذشت و بردبارى و عفو، علامت نامردى و ضعف نفس شمرده مىشد. اجراى انتقام، شدید و غیرانسانى بود و هیچگونه حد و حصر و قاعدهاى نداشت. بین مسؤول و غیر مسؤول فرق گذاشته نمىشد و کسانى که به هیچوجه وارد نزاع و مرافعه نبودند مثل پیرمردان و کودکان مجازات مىشدند! حتى حیوانات و مردگان را نیز بىنصیب نمىگذاشتند و غالبا نعش مردگان را شلاق زده و مىسوزاندند. بتدریج بزرگتران و ریشسفیدان قوم بر اثر تحولات اجتماعى درصدد برآمدند که هرعمل بدى را برحسب خصوصیات آن مجازات دهند و از حدود معینى تجاوز نکنند و بدین ترتیب قانون قصاص به وجود آمد و از اجراى انتقام فردى بطور مطلق جلوگیرى به عمل آمد. بموجب قوانین موسى فرزندان را به گناه پدران کیفر مىدادند. در سفر خروج باب ۲۰ چنین نوشته شده است:
سازمان ارتش
در حکومت هخامنشى، نیروى نظامى، اساس قدرت دولت و شخص شاه بود. کسانى که از نعمت سلامت برخوردار بودند و سنشان بین ۱۵ تا ۵۰ سال بود، در هنگام جنگ آمادهبه خدمت مىشدند، و این جریان از طرف مسؤولین امر با شدت و خشونت بسیار عملى مىشد.
یکبار چنان اتفاق افتاد که پدر سه فرزند درخواست کرد که یکى از آنان را از خدمت سربازى معاف دارند؛ شاه در مقابل این درخواست فرمان داد تا هرسه پسر او را کشتند. پدر دیگرى چهار پسر خود را به میدان جنگ فرستاد و از خشایارشا تقاضا کرد که پسر پنجم او را براى رسیدگى به کارهاى کشاورزى نزد او بازگذارند؛ شاه دستور داد تا آن پسر را دوپاره کردند و هرپاره را در یک طرف راهى که قشون از آن مىگذشت، آویختند. سپاهیان درمیان بانگ موسیقى نظامى و فریاد تحسین مردمى که سنشان از خدمت سربازى گذشته بود، به میدان جنگ رهسپار مىشدند.
تمدن ایران در عهد هخامنشیان
نیروى دریایى
حکومت هخامنشى تعدادى کشتیهاى جنگى و تجارى داشت. سفینه- سازان کشتیهایى به سبکهاى تازه بیرون دادند که مىتوانستند از ۶۰ تا ۸۰ میل دریایى در روز حرکت کنند. در آن زمان، کشتیهایى وجود داشت که از ۲۰۰ تا سیصد تن ظرفیت داشتند، و معمولا صد تا دویست تن ظرفیت کشتیهایى بود که در شطوط بزرگ، مانند نیل، دجله، و فرات رفتوآمد مىکردند. هم در آن عصر، ساختن بنادر آغاز شد، علائم بحرى را مورد مطالعه قرار دادند، اسناد و مدارکى براى کشتیها ترتیب دادند و تخصص را در خدمات بحرى رعایت مىکردند. (۸۵)
تمدن ایران در عهد هخامنشیان
راههاى ارتباطى
براى حفظ ارتباط بین مراکز مختلف شاهنشاهى و پایتختهاى آن، داریوش شبکهاى از منازل عرض راه تشکیل داد که وسعت و اهمیت آن چندان بود که مدتها پایدار ماند.
این جادهها که در درجه اول براى امور ادارى به کار مىرفت، بازرسى و مراقبت مىشد و کاروانهاى مختلف از آن عبور مىکردند و مبادلات تجارى بین دول مختلف را تسهیل مىکرد.
ادامه مطلب راه های ارتباط بین مراکز مختلف شاهنشاهى و پایتختهاى آن دوره داریوش
تمدن ایران در عهد هخامنشیان
سیاست مذهبى
کورش و داریوش، براى آنکه بنیان حکومت و فرمانروایى خود را در کشورهاى مفتوحه دوام و قوام بخشند، نسبت به ادیان و مذاهب ملل مختلف، روش عاقلانه و ارفاقآمیز پیش گرفتند. قبل از این دو شهریار خردمند و مالاندیش، اکثر کشورگشایان دنیاى کهن یعنى عیلامیها، بابلیها، و آشوریها نسبت به خدایان پرستشگاهها و معابد دیگر ملل به دیده بغض و عناد مىنگریستند و غالبا مجسمه خدایان را به غنیمت مىبردند و مراکز مذهبى را یکسره ویران مىکردند، ولى کورش با احترام فراوانى که براى معبد «مردوک» قائل شد محبت و علاقه فراوان بابلیها را به سوى خود جلب کرد.
تمدن ایران در عهد هخامنشیان
طرز اداره کشورها
به گفته هرودت، داریوش شاهنشاهى بزرگ خود را به ۲۰ استان یا ایالت تقسیم کرد و در رأس آنها بیست شهربان یا استاندار قرار داد.
این صاحبمنصبان بزرگ، که جملگى از بستگان شاه یا افراد خاندانهاى بزرگ بودند، مستقیما در مقابل شاه مسؤولیت داشتند.
براى جلوگیرى از مخالفتها و شورشهاى احتمالى در حوزه قدرت هرشهربان، فرماندهى براى کل قواى مقیم آن استان انتخاب نمود که او نیز مسؤول شخص شاه بود.
