قیام نجف علیه انگلیس (۱۹۱۸ م) و تکوین ” جمعیت نهضت اسلامی”

نزدیک به ۷۸ سال پیش، منطقه فرات مرکزی شاهد یک شورش محلی بود که در منابع فارسی تاکنون کمتر نامی از آن، و نقش ایرانیان در آن، به میان آمده است.
به گذشته باز گردیم، به سال ۱۹۱۸م/۱۳۳۶ق.، به گاه حاکمیت انگلیسیها بر غالب بخشهای سرزمین عراق. در این زمان شهر نجف نقش مرکزیت یک قیام مردمی را ایفا کرد که به “قیام نجف علیه انگلیس“ نامبردار شد. حضور هدایتگر و نقش تعیین‌کننده عده‌ای از روحانیان در قیام مسلّم به شمار می آید. انقلابیان موفق به سازماندهی یک تشکل سیاسی شدند و نام آن را “جمعیت نهضت اسلامی“ نهادند.

ادامه مطلب قیام نجف علیه انگلیس (۱۹۱۸ م) و تکوین ” جمعیت نهضت اسلامی”

استراتژی سرزمینهای سوخته،انگلیسیها،عین‌الدوله و عمران خوزستان

رقابتهای دو امپراتوری بزرگ روسیه تزاری و بریتانیای کبیر در قرن نوزدهم در آسیا، گرچه به استعمار مستقیم ایران منجر نشد اما صدمات جبران‌ناپذیری به آن وارد ساخت. در پی گسترش مستعمرات بریتانیا در هندوستان، روسیه تزاری بخشهای مهمی از شمال ایران را، در مواردی با همکاری دیپلماتیک ماموران محلی بریتانیا، به امپراتوری خود منضم ساخت. در موازنه سیاسی که بین رقابتهای مستعمراتی این دو امپراتوری در دو دهه آخر قرن نوزدهم به عمل آمد ایران تلویحاً به عنوان کشور حائل بین هندوستان و روسیه شناخته شد. اما هر دو قدرت، که اکنون به ترتیب در شمال و جنوب همسایه ایران بودند، ظاهراً به انتظار استفاده از فرصتهای آینده، درشمال و جنوب ایران به اعمال نفوذ جدی دست می زدند. این اعمال نفوذ به گونه أی بود که در واقع سرنوشت این مناطق را به شدت تحت تاثیر قرار می‌داد.

ادامه مطلب استراتژی سرزمینهای سوخته،انگلیسیها،عین‌الدوله و عمران خوزستان

جنگ جهانی اول و رخنه در ساختار اجتماعی ـ سیاسی ایران توسط آلمانها

جنگ جهانی اول در زمانی آغاز شد که ایران از جوانب گوناگون اوضاعی آشفته، نابسامان، بغرنج و متزلزل داشت. بحران فزاینده اقتصادی، وضعیت ناپایدار سیاسی و مداخلات مهارگسیخته قدرتهای خارجی، ایران را تا آستانه یک دولت ورشکسته و وابسته پیش برده بود. […] به طور کلی در میان طیف گسترده نخبگان سیاسی و فرهنگی سه گرایش متضاد وجود داشت: اقلیت رایگان (دموکراتها) خواستار اتحاد با قدرتهای مرکزی بوده؛ گروه محافظه‌کار ادعا داشتند نفع کشور در آن است که منفعل بماند و از این طریق متحدین را همراهی کند. اعتدالیون، که به اندازه تندروها از دخالتهای روس و انگلیس برآشفته بودند، در انتخاب شیوه عمل با احتیاط بیشتری اقدام می‏کردند و اعتقاد داشتند که دشمنی آشکار با متفقین خطر استعمار کامل و تجزیه کشور را در بردارد.

ادامه مطلب جنگ جهانی اول و رخنه در ساختار اجتماعی ـ سیاسی ایران توسط آلمانها

سرمایه بانک استقراضی روس

اظهارنظر درباره میزان دقیق سرمایه‌های نقدی و نیز غیرنقدی بانک استقراضی* بس دشوار و می‏شود گفت غیرممکن است. این بانک کار خود را با افتتاح یک شعبه در تهران آغاز کرد و به هنگام پایان فعالیت در سال ۱۹۲۱ میلادی حداقل در ۱۵ منطقه از ایران دارای شعبه بود و هر یک از این شعب دارای فعالیت تجاری ـ اقتصادی و نیز مالی ـ اعتباری بود. در همان حال بانک استقراضی به هنگام فعالیت در ایران از آنجایی که مستقیماً به امور اجاری و اقتصادی می‌‏پرداخت مقدار قابل توجهی اموال منقول نظیر کالاهای مختلف تجاری نیز دارایی‏های آن را تشکیل می‏داد و نیز چنانکه در فصول آتی هم اشاره خواهد شد اولیای بانک در بخشهایی از کشور میزان شایان توجهی از دارایی‏های غیرمنقول بدهکاران خود نظیر باغ‏ها و مستغلات و زمین‏های کشاورزی را در تصرف داشتند و خود مستقیماً آن را اداره می‏کردند گواینکه این بخش از متصرفات غیرمنقول بانک به لحاظ قانونی و حقوقی نمی‌‏توانست در تملک بانک قرار گیرد اما عملاً تحت تسلط آن بود و بدهکاران و نیز دولت ایران به ندرت می‏توانستند این دارایی‏های غیرمنقول را از تصرف بانک خارج سازند و این املاک و دارایی‏ها گاه تا سالها و تا هنگام بازپرداخت کامل مطالبات بانک در تصرف اولیای بانک باقی می‏ماند و یا طبق شرایطی به فروش می‏رسید.

ادامه مطلب سرمایه بانک استقراضی روس

سروده‌ ی شهریار درباره آتش سوزی پارسه

شادروان استاد محمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار، یکی از برحسته‌ترین سرایندگان ادبیات کلاسیک پارسی در دوره‌ی معاصر، به ‌سال ۱۲۸۵ در شهر تبریز زاده شد.در سنین جوانی، پس از سفری چهارساله به خراسان برای کار در اداره ثبت اسناد مشهد و نیشابور، به تهران بازگشت. او در ۱۳۱۵ در بانک کشاورزی استخدام و پس از مدتی به تبریز منتقل شد. دانشگاه تبریز شهریار را یکی از پاسداران شعر و ادب میهن خواند و عنوان دکترای افتخاری دانشکده ادبیات تبریز را نیز به وی اعطا کرد. او در سال‌های ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۰ اثر مشهور خود -حیدربابایه سلام- را می‌سراید. گفته می‌شود که این منظومه به ۹۰درصد زبان‌های اتحاد جماهیر شوروی ترجمه و منتشر شده‌ است. شهریار در روزهای آخر عمر به‌ دلیل بیماری در بیمارستان مهر تهران بستری شد و پس از مرگ در ۲۷ شهریور ۱۳۶۷ بنا به وصیت خود در مقبره‌الشعرای تبریز مدفون شد.

یکی از دلکش‌ترین سروده‌های شهریار، منظومه‌ی تخت جمشید است. شهریار در این سروده روانش به شامگاه تخت جمشید پرکشیده و با شکوهی تمام، ویرانی این بنای شگفت روزگار را به دست سپاه اسکندر در کالبد سروده‌ای به یاد ماندنی به تصویر کشیده است.

ادامه مطلب سروده‌ ی شهریار درباره آتش سوزی پارسه

تصاویر و اسنادی از اشرف پهلوی خواهر شاه

اشرف پهلوی خواهر شاه + اسناد و عکس

اشرف پهلوی سومین دختر رضاخان است. اولین دختر رضاخان «همدم السلطنه» نام داشت و حاصل ازدواج رضاخان با زنی به نام «صفیه» بود. صفیه خانم از اهالی همدان بود که رضاخان در اوایل انتصاب به فرماندهی آتریاد قزاق همدان، وی را صیغه نمود و پس از یک سال طلاق داد.

دومین همسر رضاخان «تاج الملوک» نام داشت، وی فرزند یکی از فرماندهان ارشد قوای قزاق به نام تیمورخان آیرملو بود که در جریان انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ روسیه به همراه خانواده اش به ایران مهاجرت کرده و در تهران اقامت گزیده بود.

تاج الملوک دختری قد کوتاه و زشت رو و به اصطلاح عوام «ترشیده» بود و هنگام ازدواج با رضاخان بیش از ۲۴ سال از سنش می گذشت که درآن زمان برای ازدواج سن زیادی بود زیرا عموم خانواده ها مطابق رسوم رایج دختران خود را تا پیش از سن ۱۸ سالگی به خانه بخت می فرستادند. اما این مسایل برای رضاخان اهمیت نداشت. برای رضاخان که دوران کودکی و نوجوانی و جوانی خود را به عنوان «تابین» (قزاق بدون درجه همانند سرباز) در فوج قزاق گذرانده بود، این نکته مهم بود که با دختر یکی از امرای ارشد این فوج ازدواج می کند. ارتشبد فردوست در این مورد می نویسد: «در آن زمان برای رضاخان افتخاری بود که با یک دختر میرپنج ازدواج کرده است…»

ادامه مطلب تصاویر و اسنادی از اشرف پهلوی خواهر شاه

فرح پهلوی و دوستان و نزدیکانش

حلقه دوستان مخصوص فرح پهلوی

این افراد با وجود که مسئولیت مهم دولتی و سیاسی نداشته­اند ولی موقعی که در حلقه دوستان دور هم جمع می­شدند و به مسائل سیاسی و حکومتی می­پرداختند هر کس از شخص مورد نظر خود که در دستگاه حکومتی دارای مسئولیت بود حمایت وپشتیبانی می­کرد…

——————————————————————————–

نزدیکان فرح پهلوی به دو دسته تقسیم می­شدند: گروه محارم سیاسی که سمت رسمی داشتند و صاحب مقامات مملکتی بودند که به لحاظ شغلشان با فرح در ارتباط بودند مثل نخست وزیر، وزیران و روسای مجلسین، و دیگر گروه یاران بزم و میهمانیها و مجالس بسیار خصوصی که بر اثر آشنایی با فرح به دربار راه پیدا کرده بودند. اینها یا خویشاوندان فرح بودند یا دوستان دوران مدرسه و دانشکده­اش. اسامی گروه دوم یا همان حلقه دوستان مخصوص فرح بدین قرار است.

ادامه مطلب فرح پهلوی و دوستان و نزدیکانش