جد اعلای قوم عرب کیست؟

جد اعلای قوم عرب کیست؟

بیشتر مورخین، اعراب را به سه دسته اصلی تقسیم می کنند: ۱) عرب بائده: که در قدیم بودند و بعد منقرض شدند. ۲)عرب عاربه: یعنی عرب اصیل که در عصر پیامبر و پس از آن همچنان حضور داشتند مانند عرب قحطانی ساکن در جنوب شبه جزیره که بمرور به سایر مناطق شبه جزیره مهاجرت کردند. اوس و خزرج ساکن در مدینه از جمله عرب قحطانی مهاجر می باشند. ۳)عرب مستعربه: یعنی کسانی که در اصل عرب نبودند ولی به جهت سکونت در منطقه جزیره العرب عرب شدند. فرزندان حضرت اسماعیل که به عرب عدنانی شهرت یافتند عرب مستعربه بودند.


در نسب نامه اغلب قبایل اعراب بائده نام ارم بن سام دیده می شود و بدین جهت احتمال آن می رود که قصه هایی که در مورد این بخش از اعراب در کتب نقل شده مربوط به طوایف آرامی یا نبطی باشد.
بلاذری به نقل از ابن عباس از پدرش آورده است که عرب از نسل عوض بن ارم بن سام بن نوح ـ علیه السلام ـ می باشد.(۱)
ابن حزم جمیع عرب را به سه نفر منتسب می داند و هر کدام از طوایف عرب را بنام آن اشخاص معرفی می کند که عبارتند از: عدنان، قحطان، قضاعه. عدنان از نسل اسماعیل، و قحطان از نسل سام بن نوح بودند و در مورد قضاعه آورده که برخی معتقدند قضاعه از شاخه های عدنان است و برخی می گویند قضاعه از مالک بن حمیر است.(۲)
ابن اثیر مورخ بزرگ اسلامی می نویسد از نوح ـ علیه السلام ـ سه فرزند باقی ماند که به نام های حام، سام و یافث بودند و سپس از قول وهب بن منبه نقل می کند که: سام بن نوح پدر اعراب، و ایرانیان و رومیان بود.(۳)
از اعراب بائده، ده یا دوازده قبیله را به اسم و نسب و محل سکونتشان نام می برند و سرگذشت هایی از آنان نقل می کنند برخی از آنها به واسطه سرکشی و نافرمانی به بلای آسمانی هلاک شدند مثل قوم عاد و ثمود، برخی هم در جنگ با قبایل دیگر از میان رفتند. برخی هم به حوادث طبیعی روزگار، منقرض شدند و در هر حال همه از بین رفتند واگر کسی هم باقی ماند با سایر قبایل مخلوط شدند. ولی همان طور که گفته شد و در نسب نامه اغلب این قبایل بائده به چشم می خورد این است که نسب و ریشه همه این ها به ارم بن سام بن نوح ـ علیه السلام ـ می رسد و شاید به همین خاطر است که عربستان را مسکن دیرینه اقوام سامی و شاید هم مهد اصلی این نژاد می دانند که از سه هزار سال از میلاد قبایل سامی در این وادی زندگی می کردند که کنعانیان و نبطیان نیز جزو این اقوام به حساب می آیند.(۴)
با توجه به اختلاف نظر فراوان در نسب عرب به طور دقیق و متقن نمی توان از شخصی به عنوان جد اعلای عرب یاد کرد، به خصوص که از نسب و پیشینه عرب بائده اطلاع درستی در دست نیست.

 


پاورقی:

۱٫ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳٫
۲٫ ابن حزم، جمهره انساب العرب، بیروت، دارالکتب العلمیِه، ۱۴۰۳ق، ص۷ و ۸٫ مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، مکتبه الثقافه الدینیه، بی تا، ج۳،ص ۱۷۴
۳٫ ابن اثیر، عزالدین ابوالحسن علی، الکامل فی التاریخ. بیروت، دارصادر، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۷۸٫
۴٫ ر.ک: فیاض، علی اکبر، تاریخ اسلام، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۶۹ش، ص۱۳٫

http://www.vatanfa.com/?s=جد-اعلای-قوم-عرب-کیست؟