آیا عمر بن خطاب اسلام را وارد ایران کرد؟
- 3,249 بازدید
- 3 می 2012
- ایران باستان
آیا عمر بن خطاب اسلام را وارد ایران کرد؟
پاسخ:
بعد از رحلت پیامبر(ص) ابیبکر به خلافت رسید و جنگهایی را با به اصطلاح مرتدّین و بعد با رومیان آغاز کرد، امّا بیش از دو سال عمر نکرد و عمر بن خطاب را به جانشینی خویش برگزید. عمر در سال ۱۳ هجری جنگهایی را علیه ملل شرق و غرب آغاز کرد و با جنگهای ده ساله که با ایران داشت، توانستند ایران را فتح کنند.
اگر چه تعدادی از نیروهای مسلمانان به دنبال کسب غنائم بودند. ولی عدهای هم مخلصانه در این راه گام برمیداشتند و توانستند با سپاهی ۳۰ هزار نفری بر لشکر عظیم شکست ناپذیر ساسانی فائق آیند. فرهنگ غنی اسلام بود که توانست به راحتی و خیلی سریع، مردم ایران را به خود جذب کند، چرا که از دوران قبل کسانی مثل اسکندر مقدونی و سلوکیان اگرچه ایران را فتح کردند و حتی سالیانی در ایران ماندند. امّا نتوانستند بر فرهنگ و اعتقادات مردم سلطه پیدا کنند و فرهنگ یونانی را در ایران جایگزین کنند. ولی در این زمان سرزمین ایران از ورود اسلام استقبال کرد. در این رابطه حضرت علی ـ علیه السّلام ـ به خلیفه دوم فرمودند: خداوند برای اهل اسلام ضمانت حفظ حدود و نفوذشان را داده است، همان خداوندی که آنان را در زمانی که اندک بودند یاری کرد و در حالی که توانایی دفاع از خود را نداشتند آنان را از مغلوب شدن حفظ کرد و آن خداوند زنده است و هرگز نمیمیرد و امروز هم نیازی به رفتن نیروی زیاد نیست و حتی حضرت به عمر بن خطاب گفت ماندن شما در مدینه بهتر است.(۱)
ناگفته نماند، اگر چه یکی از مهمترین نتایج فتوحات عصر عمر در ایران، انتشار دین اسلام در میان ایرانیان بود و ایمان و اعتقاد مسلمانان همراه با روحیه جنگستیزی قبایل عرب از عوامل مهمّ پیروزی مسلمانان به شمار میرود. امّا نباید از ضعف دستگاه ساسانی و فقر خزانه دولت و تفرقه بین رؤساء سپاه ایران و شیوع ظلم و تبعیض در دستگاه حکومت که باعث سقوط دولت ایران بود را فراموش کرد.
با این حال از بین تمامی عواملی که در طی تاریخ باعث تزلزل بنای فرهنگی قوم ایران گشته است، هجوم و ورود مسلمانان به این سرزمین بوده است که باعث بزرگترین تحول و دگرگونی در ایران شد و این تحوّل سرآغاز مهمترین و قاطعترین بخش تاریخ ایران را تشکیل داد.
استاد مطهری در این زمینه می نویسد: که اگر چه فتوحات در زمان عمر صورت پذیرفت و مردم ایران به سرعت اسلام را پذیرفتند. ولی قبل از حملات عمر به ایران، عدهای از ایرانیان که در یمن و بحرین به سر میبردند، مسلمان شده بودند و آنها وقتی به ایران میآمدند مردم را با دین اسلام آشنا میساختند و لشکرکشی عمر به ایران فقط باعث شد که نفوذ اسلام در ایران شدت بگیرد و عدهای زیادی از ایرانیان به خاطر اینکه از دین و مذهب زرتشتی خسته و ناراحت بودند به راحتی اسلام را پذیرفتند و آرام و تدریجی، دین اسلام در تمامی ایران جای دین زرتشتی را گرفت.(۲)
و البتّه اگر چنانچه حملات مسلمانان در زمان خلیفه دوم عمر به ایران نبود به احتمال قوی مسیحیّت جای دین زرتشتی را در ایران میگرفت.(۳)
پاورقی:
۱٫ قائدان، اصغر، سیاست نظامی امام علی ـ علیه السّلام ـ ص ۱۰۵٫
۲٫ مطهری، مرتضی، خدمات متقابل اسلام و ایران، انتشارات صدرا، ص ۵۹ـ۸۱ـ۲۴۳٫
۳٫ همان کتاب، ص ۷۹٫
نه پس عمه ی من وارد کرد