جنبش‏هاى مردمى در نیمه سده ۱۴- ۱۵٫

۱۰ -ایران در دوره بعد از مغول‏

جنبش‏هاى مردمى در نیمه سده ۱۴- ۱۵٫

جنبش‏هاى مردمى در ایران در سده‏هاى ۱۴- ۱۵ از سوئى علیه استثمار فئودالى و از سوى دیگر علیه چیرگى بیگانگان انجام گرفت- منظور از بیگانگان دولت‏هائى بودند که از اشراف کوچ‏نشین مغول- ترک درست شده و بر پایه یاساى چنگیز خان در ایران فرمان مى‏راندند. در نخستین مرحله، جنبش‏هاى دهقانان و بینوایان شهرى مشترکا علیه فئودالهاى کوچک ایرانى صورت مى‏گرفت که خود اینها هم زیر بار زور و تعدى اشراف نظامى مغول بودند.

ادامه مطلب جنبش‏هاى مردمى در نیمه سده ۱۴- ۱۵٫

سقوط سیاسى ایران‏

سقوط سیاسى ایران‏

پس از مرگ ابو سعید در دسامبر ۱۳۳۵، دستگاه حکومت هلاکوئى عرصه ستیزهاى داخلى دسته‏هاى فئودال استانها، که هرکدام یکى از افراد خانواده ایلخانى را آلت دست قرار داده بودند، گردید، هریک از آنان کوشش داشتند حکومت را به دست گیرند. ازهم پاشیدن دولت ایلخانان پس از کشته شدن آخرین ایلخان به نام توگا تیمور خان به سال ۱۳۵۳ که مدتى در گرگان مى‏زیست، انجام گرفت.

ادامه مطلب سقوط سیاسى ایران‏

سیستم تیول جنگى در زمان غازان خان‏

سیستم تیول جنگى در زمان غازان خان‏

غازان خان علیرغم گرایشش به سیاست تمرکز ناچار بود به خواسته‏هاى فرماندهان ارتش مغول گردن نهد. به سال ۱۳۰۳ فرمانى مبنى بر تقسیم زمین‏هاى اقطاع به فرماندهان نظامى اعم از اینکه مغول یا غیر مغول بودند صادر کرد. این زمین‏ها از محل املاک خانواده خان و زمین‏هاى دیوانى واگذار گردیدند، اما به زمین‏هاى وقف و املاک خصوصى کارى نداشتند. این املاک که بگونه اقطاع تقسیم شدند گاهگاهى به اندازه یک دهستان بودند، بگونه‏ایکه از نوشته‏هاى حمد اللّه برمى‏آید قزوین اقامتگاه تابستانى و زمستانى کوچ‏نشینان مغول بود قسمتى از آذربایجان و شیروان هم چنین وضعى را داشت. این زمین‏ها در تیول امیران «هزار نفرى» یعنى فرماندهان وابسته به عشایر جزء مغول قرار گرفتند.

ادامه مطلب سیستم تیول جنگى در زمان غازان خان‏

اصلاحات غازان خان‏

اصلاحات غازان خان‏

در پایان سده ۱۳ وضع عمومى اقتصاد ایران به وخامت گرائید. عیار پول‏هاى نقره‏اى به میزان زیادى کاهش یافت و نرخ پول پائین آمد. پنجمین ایلخان به نام کیخاتو خان (۱۲۹۱- ۱۲۹۵) کوشش کرد تا مانند چین پول کاغذى رواج دهد، اما در عمل با ناکامى روبرو گردید. دیرى نپائید کیخاتو خان قربانى شورش قسمتى از اشراف مغول گردید، جانشین او بایدو خان پس از ۶ ماه در پى شورش تازه امیران مغول کشته شد. در اکتبر سال ۱۲۹۶ غازان خان پسر ۲۴ ساله ازغون خان به سلطنت رسید. غازان که در جستجوى راه‏حلى براى خروج از بن‏بست اقتصادى بود برآن شد یک‏باره سیاست اداره داخلى کشور را تغییر دهد. او خود را به اشراف بلندپایه ایرانى و روحانیان متکى کرد، رسما اسلام را پذیرفت‏

ادامه مطلب اصلاحات غازان خان‏

سیستم مالیاتى ایلخانان‏

سیستم مالیاتى ایلخانان‏

یکى از انگیزه‏هاى سقوط اقتصادى ایران در سده ۱۳ سیاست مالیاتى استیلاگران مغول بود. در قشر بالائى استیلاگران مغول و اشراف محلى که از آنها فرمانبردارى مى‏کردند، دو خطمشى وجود داشت. طرفداران خطمشى نخستین که بیشترشان وابسته به اشراف کوچ‏نشین مغول- ترک بودند، کوشش داشتند رعیت‏ها را با روش غارتگرانه نامحدودى استثمار کنند

ادامه مطلب سیستم مالیاتى ایلخانان‏

نظام داخلى هلاکوئیان‏

نظام داخلى هلاکوئیان‏

دولت ایلخانان هلاکوئى شامل ترکیبى از کوچ‏نشینان فئودال پیشین مغول و دیوان سالاران و فئودالهاى پیشرفته و قدیمى ایرانى بود. در دولت هلاکو خان تضاد طبقاتى بگونه روزافزون افزایش مى‏یافت. در میان طبقه فئودالها هم تضاد داخلى وجود داشت. این دستگاه از ۴ گروه تشکیل مى‏شد: اشراف کوچ‏نشین نظامى که بیشترشان مغول یا ترک بودند؛ اشراف زمین‏دار محلى که در استانها مى‏زیستند و بیشترشان ایرانى بودند؛ دیوان‏سالاران کشورى که همه ایرانى بودند؛ و سرانجام روحانیان مسلمان، اما در کشورهاى ماوراء قفقاز آذربایجان و استانهاى غربى روحانیان مسیحى نفوذ داشتند. دو گروه نخست که از طبقه فئودالها به‏شمار مى‏آمدند به‏طورکلى گرایش گریز از مرکز داشتند، یعنى خواهان پراکندگى فئودالى بودند. دو گروه آخر به برقرارى یک حکومت مرکزى نیرومند زیر فرمان ایلخانان علاقه داشتند.

ادامه مطلب نظام داخلى هلاکوئیان‏

بنیان‏گذارى دولت ایلخانان هلاکوئى‏

بنیان‏گذارى دولت ایلخانان هلاکوئى‏

خان بزرگ مغول به نام منکوقاآن (۱۲۵۱- ۱۲۵۹) براى تصرف کشورهاى آسیاى غربى، اردوى بزرگى را زیر فرماندهى برادرش هلاکو سازمان داد. ارتش هلاکو خان همینکه وارد ایران گردید متصرفات اسماعیلیان که در کوههاى البرز و خوزستان قرار داشتند و حتى خود دژ الموت را به تصرف درآورد (۱۲۵۶). هلاکو خان ضمن تصرف بغداد، در فوریه ۱۲۵۸ به موجودیت خلفاى عباسى پایان داد. در سالهاى ۳۰- ۵۰ سده ۱۳ ایران و کشورهاى ماوراء قفقاز را حاکمان گماشته خان بزرگ اداره مى‏کردند. هلاکو خان پس از ورود به ایران اداره امور این کشور را به دست گرفت و براى خود و نوادگانش حکومتى موروثى پدید آورد، هلاکو و نوادگانش به لقب «ایلخان» ملقب بودند.

ادامه مطلب بنیان‏گذارى دولت ایلخانان هلاکوئى‏