پیشینه و تاریخچه جشن سپندارمزگان روز عشق

کمتر کسی است که بداند در ایران باستان، نه چون رومیان از ۳ قرن پس از میلاد- که از ۲۰ قرن پیش از میلاد- روزی موسوم به روز عشق وجود داشته است. جالب است بدانید که این روز در تقویم جدید ایرانی دقیقا مصادف است با ۲۹ بهمن، یعنی تنها ۴ روز پس از ولنتاین فرنگی!

این روز سپندارمذگان یا اسفندارمذگان نام داشته است. فلسفه بزرگداشت این روز به عنوان “روز عشق” به این صورت بوده است که در ایران باستان هر ماه را ۳۰ روز حساب می کردند و علاوه بر اینکه ماه ها اسم داشتند، هریک از روزهای ماه نیز یک نام داشتند. روز پنجم سپندار مذ بوده است. سپندارمذ لقب ملی زمین یعنی گستراننده، مقدس و فروتن است. زمین نماد عشق است چون با فروتنی، تواضع و گذشت به همه عشق می ورزد. زشت و زیبا را به یک چشم می نگرد و همه را چون مادری در دامان پر مهر خود امان می دهد. به همین دلیل در فرهنگ باستان اسپندارمذگان را به عنوان نماد عشق می پنداشتند.

 

در باور ایرانى مرد داراى قدرت مردانگى و تفکر و خردورزى بیشترى است، در برابر آن زن نیز داراى مهر ورزى، عشق پاک، پاکدامنى و از خودگذشتگى فراوان ترى است که هر یک از این دو به تنهایى راه به جایى نبرده و حتى روند پویایى گیتى را هم به ایستایى مى کشانند. اگر مردان بدنه هواپیماى خوشبختى اند، زنان موتور آن اند که پیکره بى موتور و موتور بى بدنه هیچ کدام به تنهایى به اوج سعادت نمى رسند بلکه ذره اى حرکت و جنبش هم برایشان ناممکن است. اشوزرتشت خوشبختى بشر را وابسته به میزان دانش و خرد انسان مى داند نه جنسیت و قومیت و رنگ و نژاد و از دیدگاه وى همه انسان ها _ همه زنان و مردان _ داراى حقوق برابرند. او دختران را در گزینش همسر آزاد شمرده و عشق پاک و دانش نیک را دو معیار اصلى مى داند و خوشبختى همسران جوان را در زندگى زناشویى در این مى داند که هر یک بکوشند تا در راستى از دیگرى پیشى جویند.

 

امشاسپند سپندارمذ، نگهبان و ایزدبانوی زمین ِسرسبز و نشانی از باروری و زایش است. جشن سپندارمذگان یا اسفندگان، روز گرامیداشت زنان در ایران باستان بوده و این روز به نام «مرد‌گیران» یا «مژدگیران» یا «مزدگیران» (=هدیه گرفتن از مردان) نیز در ادبیات فارسی به کار رفته است.

 

گردیزی در کتاب زین­الاخبار نیز درباره­ واژه­ «مردگیران» اشاره کرده ­است که از این جهت این جشن را مردگیران می­گفتند که زنان به اختیار خویش و با آزادی، شوی و مرد زندگی خود را برمی­گزیدند.سپندار مذگان جشن زمین و گرامی‌داشت عشق است که هر دو در کنار هم معنا پیدا می‌کردند. در این روز زنان به شوهران خود با محبت هدیه می‌دادند. مردان نیز زنان و دختران را بر تخت شاهی نشانده، به آنها هدیه داده و از آنها اطاعت می‌کردند.

============================

تاریخچه روز عشق ( سپندارمزگان )

 

 

در چند سال اخیر تقریبا اکثر جوانان ایرانی با روز ۱۴ ماه فوریه یا همان روز والنتاین (که به روز عشاق در ایران معروف است) آشنا شده اند.اما فکر می کنم دانستن تاریخچه این روز و افسانه های آن و هم چنین رسم های رایج مربوط به آن خالی از لطف نباشد.

 

سپندارمذگان در تاریخ ایران

در ایران باستان، نه چون رومیان از سه قرن پس از میلاد، که از بیست قرن پیش از میلاد، روزی موسوم به روز عشق بوده است! این روز “سپندار مذگان” یا “اسفندار مذگان” نام داشته است.

 

فلسفه بزرگداشتن این روز به عنوان “روز عشق” به این صورت بوده است که در ایران باستان هر ماه را سی روز حساب می کردند و علاوه بر اینکه ماه ها اسم داشتند، هریک از روزهای ماه نیز یک نام داشتند.سپندار مذ لقب ملی زمین است. یعنی گستراننده، مقدس، فروتن.

 

زمین نماد عشق است چون با فروتنی، تواضع و گذشت به همه عشق می ورزد. زشت و زیبا را به یک چشم می نگرد و همه را چون مادری در دامان پر مهر خود امان می دهد. به همین دلیل در فرهنگ باستان اسپندار مذگان را بعنوان نماد عشق می پنداشتند.

 

در هر ماه، یک بار، نام روز و ماه یکی می شده است که در همان روز که نامش با نام ماه مقارن می شد، جشنی ترتیب می دادند متناسب با نام آن روز و ماه. مثلا شانزدهمین روز هر ماه مهر نام داشت و که در ماه مهر، “مهرگان” لقب می گرفت. همین طور روز پنجم هر ماه سپندار مذ یا اسفندار مذ نام داشت که در ماه دوازدهم سال که آن هم اسفندار مذ نام داشت، جشنی با همین عنوان می گرفتند.

 

سپندار مذگان جشن زمین و گرامی داشت عشق است که هر دو در کنار هم معنا پیدا می کردند. در این روز زنان به شوهران خود با محبت هدیه می دادند. مردان نیز زنان و دختران را بر تخت شاهی نشانده، به آنها هدیه داده و از آنها اطاعت می کردند.

 

ملت ایران از جمله ملت هایی است که زندگی اش با جشن و شادمانی پیوند فراوانی داشته است، به مناسبت های گوناگون جشن می گرفتند و با سرور و شادمانی روزگار می گذرانده اند. این جشن ها نشان دهنده فرهنگ، نحوه زندگی، خلق و خوی، فلسفه حیات و کلا جهان بینی ایرانیان باستان است.

 

ولنتاین در تاریخ جهان

معمولا در آغاز ماه فوریه هر سال در کشورهایی که این روز را جشن میگیرند، شور و شوق فراوانی دیده می شود و انواع و اقسام شیرینی و شکلات ها، گل ها ، و هدیه های رنگارنگ در ویترین مغازه ها جای خوش می کنند و زوج های پیر و جوان با خرید هدیه برای معشوق خود ، به استقبال این روز می روند و یاد کشیش والنتاین را گرامی می دارند.

 

تاریخچه دقیق این روز و همچنین روحانی مقدس والنتاین هنوز در هاله ای از ابهام وجود دارد. اما قرنهای متمادی است که ماه فوریه بعنوان ماهی عاشقانه مطرح است و نشانه هایی از روم باستان در تاریخچه و مراسم روز والنتاین دیده می شود. اما سنت والنتاین واقعا چه کسی بوده است و به چه دلیل این روز را با نام او جشن می گیرند؟ کلیسای کاتولیک وجود حداقل دو روحانی به نام های والنتاین و یا والنتینیوس را تصدیق کرده است که تمامی آنها به شهادت رسیده اند.

 

افسانه اول

یکی از افسانه های رایج در مورد والنتاین اینست که او کشیشی بوده که در قرن سوم میلادی در روم باستان زندگی می کرده است. زمانی که امپراطور کلاودیوس دوم پی برد که مردان مجرد نسبت به مردان متاهل دارای همسر و خانواده به سربازان بهتری تبدیل می شوند ، تصمیم می گیرد که سربازان ارتشش را از میان مردان مجرد انتخاب کند. در این هنگام کشیش والنتاین قانونی را که امپراطور برای مقاصد خود وضع کرده بود و به موجب آن مردان جوان تا یک سن معین اجازه ازدواج کردن را نداشتند، زیر پا گذاشته و زوج های جوان را به عقد یکدیگر در می آورد. او مدتهای زیاد به صورت پنهانی به این کار ادامه داد و عشاق جوان زیادی را به عقد یکدیگر در آورد تا اینکه سرانجام امپراطور از این موضوع با خبر شد و فرمان قتل کشیش والنتاین را صادر کرد.

 

افسانه دوم

بر اساس داستانی دیگر، والنتاین یک روحانی بود که در روم باستان کمک می کرد مسیحی ها از زندان های وحشتناک رومی ها که اغلب در آنجا شکنجه و کشته می شدند ، فرار کنند و در نهایت پس از فاش شدن کمک های او به مسیحی ها ، بوسیله رومی های خشمگین به قتل رسید.

 

افسانه سوم

افسانه ای دیگر حاکی از آن است که کشیش والنتاین خود شخصا اولین نامه عاشقانه والنتاین را نوشته است. بنا بر این افسانه ، هنگامی که او در زندان بوده است ، عاشق دختر جوانی ( که به احتمال فراوان دختر زندانبان خود او بوده است ) که به ملاقاتش در زندان آمده بود می شود. کشیش والنتاین قبل از مرگ خود نامه عاشقانه ای برای او می نویسد و در انتها یعنی در قسمت امضا می نویسد: از طرف ولنتاین تو (From your والنتاین) ، جمله ای که هنوز هم رایج است و در نامه ها و کارت پستال های مر بوط به این روز دیده میشود.

اگر چه دقیقا مشخص نیست که کدام یک از داستان های فوق صحت دارد ، آنچه که مسلم است اینست که کشیش والنتاین دارای شخصیتی قهرمانانه ، دلسوز و از همه مهمتر رمانتیک و عاشقانه بوده است. بنابر شواهد موجود ، روحانی والنتایندر قرون وسطی از محبوبترین افراد روحانی در کشورهای فرانسه و انگلیس بوده است.

 

برای آغاز فستیوال ، اعضای این آیین بنابر دستور موبدان رومی در جلوی غاری مقدس جمع می شدند. بنابر عقیده آنها این غار محلی بود که Remus و Romulus در هنگام نوزادی در آنجا توسط یک نیمه زن – نیمه گرگ نگهداری می شدند. پس از جمع شدن جلوی غار ، موبدان یک بز را برای باروری و یک سگ را برای تطهیر ، قربانی می کردند. پسر ها پوست بز را به صورت نوارهایی برش می دادند و آنها را به خون قربانی آغشته می کردند سپس آن نوار ها را به خیابان ها می بردند و به وسیله آنها زنان و زمین های کشاورزی را به ملایمت ، می زدند. زنان رومی نه تنها از این مسئله ناراحت نمی شدند و نمی ترسیدند ، بلکه از آن استقبال نیز می کردند چرا که عقیده بر این بود که این نوار های آغشته به خون قربانی آنها را در طول سال آینده بارورتر می کند. در انتهای روز ، تمامی دختر های جوان شهر نام خود را بر روی یک کوزه یا گلدان بزرگ می نوشتند ، سپس مردان مجرد شهر هر کدام از میان این نامها ، نامی انتخاب می کردند و سال آینده را با دختری که نامش را انتخاب کرده بودند ، می گذراندند که در بعضی موارد این جفت شدن ها در نهایت به ازدواج ختم می شد.

 

پاپ Gelasius در حدود سال ۴۹۸ بعد از میلاد ، ۱۴ فوریه را به عنوان روز والنتاین معرفی کرد و سیستم انتخاب تصادفی زوج های عاشقانه توسط رومی ها ، خلاف مذهب و مسیحیت و مغایر قانون اعلام شد. سال ها بعد در دروان قرون وسطی در کشورهای انگلیس و فرانسه ، باور عمومی بر این بود که ۱۴ فوریه آغاز فصل جفت گیری پرندگان است که همین مسئله به اعتقاد بر رمانتیک بودن این روز افزود.

 

قدیمی ترین پیام تبریک والنتاین

قدیمی ترین پیام تبریک والنتاین که هنوز هم وجود دارد ، مربوط می شود به یک شعر که توسط چارلز ، دوک Orleans ، برای همسرش نوشته شده است. چارلز این نامه را در سال ۱۴۱۵ میلادی و زمانی که پس از اسیر شدن در جنگ Agincourt در قلعه لندن زندانی شده بود ، نوشته است و این نامه به عنوان قسمتی از مجموعه دست خط ها و کتاب های خطی کتابخانه بریتانیا در شهر لندن نگهداری می شود. از دیگر نامه های معروف والنتاین ، نامه تبریکی است که مردم انگلستان عقیده دارند شاه هنری پنجم ( King Henry V ) برای معشوقه خود فرستاده است. بنابر عقیده آنان ، شاه هنری پنجم شاعری به نام John Lydgate را استخدام کرد و از او خواست شعری عاشقانه بسراید و برای Catherine of Valios بفرستد (این موضوع چندین سال پس از نامه نوشتن چارلز برای همسرش ، رخ داده است.)

 

در بریتانیای کبیر روز والنتاین در قرن هفدهم محبوبیتش رو به افزایش گذاشت و در اواسط قرن هجدهم ، ردو بدل کردن پیام های تبریک مخصوص این روز بین دوستان و زوج های عاشق در کلاس های درس مدارس و دانشگاه ها ، امری معمول و عادی گشت. در اواخر قرن هجدهم کارت های تبریک چاپ شده جایگزین نامه ها شدند. در آمریکا نیز Esther A. Howland که به مادر روز والنتاین معروف است ، از سال ۱۸۴۰ میلادی شروع به تولید انبوه و فروش کارت های تبریک این روز کرد. او کارتهای بسیار زیبا توسط روبان ها و توری های واقعی و عکسهای رنگارنگ ساخت که به نام scrap شناخته می شوند.

در حال حاضر سالانه در حدود یک میلیارد کارت تبریک ( Greeting Card ) در روز والنتاین بین زوج های عاشق در سرتاسر دنیا ردو بدل می شود که از این حیث در مقام دوم قرار دارد( در روز کریستمس بیشترین کارت تبریک ردو بدل می شود ، سالانه در حدود ۲٫۶ میلیارد کارت تبریک. )

در سال ۱۸۳۵ میلادی ، لوازم و وسایل باقی مانده از کشیش والنتاین به یک پدر ایرلندی به نام John Spratt داده شد. پاپ گریگوری شانزدهم هنگامی که شورو اشتیاق کشیش Spratt را در هنگام دعا کردن در رم دید ، این هدیه را در صندقی به رنگ مشکی و طلایی به او داد که امروزه نیز ، همه ساله در روز والنتاین افراد زیادی برای دیدن آن به کلیسای خیابان White friar در دوبلین میروند و آن را از نزدیک می بینند.

http://www.vatanfa.com/?s=پیشینه-و-تاریخچه-جشن-سپندارمزگان-روز-عشق
فاطمه گفته:

عالی بودوطن فاجون
========
خواهش میکنم بابا
وظیفه بود