فعالیت نیروهاى دموکراتیک و پیکار آنان علیه ارتجاع
- 998 بازدید
- 1 آوریل 2012
- ایران در زمان جنگ جهانی دوم
فعالیت نیروهاى دموکراتیک و پیکار آنان علیه ارتجاع
ورود ارتش شوروى به ایران، برکنارى رضا شاه و نابود شدن آلمان فاشیست، تکان نیرومندى به تودههاى مردم ایران وارد آورد و جنبشهاى دموکراتیک گستردهاى در سرتاسر کشور پدید آمدند و رشد یافتند. در پایان سال ۱۹۴۱ شرکتکنندگان در جنبشهاى دموکراتیک که در زندانها یا تبعید بهسر مىبردند، آزاد شدند. اینان به نشر روزنامههاى دموکراتیک پرداختند. در اکتبر ۱۹۴۱ حزب توده ایران تشکیل شد، این حزب کارگران، پیشهوران، دهقانان، روشنفکران دموکرات و عناصر پیشرفته ایران را متحد کرد. خواستههاى مهم این حزب که ضمن برنامهاش گنجاند، عبارت بود: عملى شدن آزادیهاى دموکراتیک، استوارى استقلال ملى ایران، برقرارى روابط دوستانه با کلیه دولتهاى متفق ازجمله امریکا و بریتانیا و اتحاد شوروى، وضع قوانینى درباره کار و بیمههاى اجتماعى و غیره.
اتحادیههاى کارگرى و صنفى تجدید سازمان یافتند. در روستاها اتحادیههاى دهقانى پدید آمدند، در بسیارى موارد این اتحادیهها به حزب توده پیوستند. حرکت حزب توده ایران در جهت ایجاد اتحادیههاى صنفى، انتشار مقالاتى در مطبوعات براى ایجاد اصلاحات دموکراتیک، از میان بردن سنتهاى ارتجاعى رژیم پیشین و پاک کردن دستگاه دولت از عناصر فاشیست بود، این برنامه تودههاى وسیع مردم را به سوى حزب کشاند و بنابراین از محبوبیت ویژهاى در میان قشرهاى زحمتکش برخوردار شد. دیرى نپائید که حزب توده ایران به عنوان بزرگترین حزب سیاسى در صحنه ایران خودنمائى کرد. در نخستین کنگره حزب توده که در اوت ۱۹۴۴ برگذار شد، بیش از ۲۵ هزار عضو در آن شرکت داشتند، ۷۵ درصد این جمعیت کارگر، دو درصد- دهقان و ۲۳ درصد روشنفکر بودند.
در همان هنگام بیدرنگ اعتبار و محبوبیت اتحاد شوروى در میان مردم افزایش یافت. ایرانیان به دروغگوئىها و اراجیف تحریکآمیز هیتلرىها و جاسوسان ایرانىشان که بگونه گستردهاى در میان مردم پخش مىشد، پى بردند. نمایندگان قشرهاى گوناگون تودههاى مردم خواهان ایجاد روابط سیاسى و فرهنگى هرچه بیشتر با اتحاد شوروى شدند.
اما تلاشهاى توده مردم ایران براى دگرگونى نظام اجتماعى- سیاسى ایران و استوارى روابط دوستى با اتحاد شوروى با پایدارى سرسختانه عناصر ارتجاعى که قدرت را در دست داشتند، روبرو شد- تمام دستگاههاى دولت از قبیل ارتش، پلیس، ژاندارمرى، دستگاه قضائى در دست همین عناصر بودند. اینها که هنوز با عوامل ارتجاعى آلمان فاشیست تماس داشتند، از رشد جنبش دموکراتیک و محبوبیت اتحاد شوروى در میان مردم
مىترسیدند، دیرى نپائید که خود را به گروههاى امپریالیستى انگلستان و امریکا چسباندند.
در سپتامبر ۱۹۴۳ سید ضیاء الدین به ایران برگشت. روزنامههاى ارتجاعى ایران این شخص را به عنوان «شخصیت برجسته ملى و میهنپرست» شناساندند. با زور دولت و انگلیسها سید ضیاء به نمایندگى مجلس ۱۴ برگزیده شد. او دوباره به انتشار روزنامه اقدام کرد، و حتى حزبى ارتجاعى با نام دموکراتیک «وطن» درست کرد، اعضاى این حزب همه با امپریالیستها بستگى داشتند و شامل مالکان، بازرگانان و کارمندان بلندپایه دولت بودند. او در حالیکه از عقبماندگى و عقاید خرافاتى تودهها و همچنین از ناخشنودى آنها از سیاست رضا خان بهره برد، سخت به روشهاى فرنگى مآب کردن ظاهرى مردم به وسیله رژیم رضا شاه حمله کرد. بنابراین سید ضیاء در نخستین مرحله، برنامهاى کاملا ارتجاعى را ارائه داشت. او خواستار حجاب زنان «آزاد شدن» از بند فرهنگ اروپائى و بازگشت به انجام سنتهاى پیشین و اسلامیت کهن و برقرارى نظم فئودالى قدیمى بود.
برنامه ارتجاعى سید ضیاء پس از افشاء ماهیت عوامفریبانه مفاد آن به وسیله جوامع پیشرفته ایرانى، رد شد و مورد اعتناى تودههاى مردم قرار نگرفت. «انتخاب» او به عنوان نماینده مجلس با خشم و غضب تودههاى وسیع مردم روبرو شد، اینان خواهان لغو اعتبارنامه او در مجلس بودند. با وجود تظاهرات اعتراضآمیز چندین هزار نفرى مردم، این اعتبارنامه مورد تأئید مجلس قرار گرفت.
بیشتر از نمایندگان مجلس ۱۴ به دستور دولت و مرتجعان امپریالیست برگزیده شدند و به مجلس راه یافتند. از ۱۲۶ نماینده برگزیده، ۷۰ تن مالک، ۱۵ نفر بازرگان و کارخانهدار، ۱۵ تن سردبیر روزنامه و وکیل دادگسترى، ۱۲ تن روحانى بودند. با اینهمه ۸ تن از اعضاى حزب توده در استانهاى شمالى کشور برگزیده شدند. بهطورکلى مجلس ۱۴ که در ۲۶ فوریه ۱۹۴۴ آغاز به کار کرد، به یکى از مهمترین ابزار مرتجعان ایرانى و امپریالیستهاى انگلیسى- امریکائى تبدیل گردید.
از آنجا که این مجلس حق شناساندن نامزد نخستوزیرى را داشت، گروههاى مرتجع ایرانى در مجلس رسما مىتوانستند دولت مطلوب خود را روى کار آورند. بنابراین در پائیز ۱۹۴۴ سیاست دولت ایران آشکارا ضد دموکراتیک و از لحاظ سیاست خارجى نسبت به دولت شوروى کاملا خصمانه بود. دولت ساعد سیاست سرکوبى تودهها و نیروهاى دموکراتیک را رسما در پیش گرفت.
این رفتار دولت اعتراض مردم را در سراسر کشور برانگیخت. در تهران، تبریز، رشت، مشهد، اصفهان و شهرهاى دیگر تظاهرات عظیم اعتراضآمیزى که شماره شرکت کنندگان آن به بیش از نیم میلیون تن مىرسید، ضمن پائیز ۱۹۴۴ علیه سیاست ارتجاعى
دولت انجام گرفت. جنبشهاى دموکراتیک در استانهاى جنوبى و باخترى ایران (اصفهان، یزد، شیراز، اهواز، کرمانشاه، سلطانآباد «اراک») که زیر اشغال ارتش انگلیس بود آغاز گردید. اعتبار و نفوذ حزب توده، اتحادیههاى کارگرى و صنفى و مطبوعات دموکراتیک در این مناطق افزایش یافت.
میتینگ در مشهد علیه سیاست ارتجاعى دولت ساعد به سال ۱۹۴۴
دولت ساعد زیر فشار جنبش مردم در ۹ نوامبر ۱۹۴۴ ناچار به استعفا شد. حزب ارتجاعى «وطن» امکان نیافت تا علیه جنبش دموکراتیک مردم واکنش نشان دهد. در چنین شرایطى ارتجاع به مانور پناه جست. حزب «وطن» به «اراده ملى» تغییر نام یافت.
برنامه ارتجاعى آشکار این حزب تغییر کرد و ظاهر دموکراتیک به خود گرفت، ضمن برنامه تازه درباره آزادى، پیشرفت و اصلاحات، درباره بهرهبرى از دانش، تکنیک جدید و تمدن، و حتى پیکار علیه خرافات مذهبى، سخن به میان آمد. اما حزب نوساخته «اراده ملى» هم نتوانست اعتبار و نفوذ سازمانهاى دموکراتیک را در میان تودههاى مردم از میان ببرد، و در اینباره بسیار ناتوان بود.
ارتجاع ایران که دریافت با این روشها قادر به جلوگیرى از سقوط امپریالیسم در ایران نیست، در پایان ۱۹۴۴ برآن شد آشکارا و با زور علیه سازمانهاى دموکراتیک به پیکار پردازد. در فوریه و مارس ۱۹۴۵، باندهائیکه به وسیله مرتجعان تطمیع شده و
شامل اوباش حرفهاى بودند با همکارى پلیس و ژاندارم، به جایگاه کمیتهها و باشگاههاى حزب توده و اتحادیههاى صنفى در یزد و اصفهان هجوم بردند و این مراکز را ویران کردند. به منظور از میان بردن نفوذ اتحادیههاى کارگرى در بزرگترین مرکز صنایع بافندگى ایران (اصفهان)، کارخانهداران و پلیس سازمانى به نام به اصطلاح «کارگر و کارفرما» سرهم کردند. پس از آن هجوم و سرکوبى کمیتههاى حزب توده و اتحادیهها و سازمانهاى دموکراتیک نقاط دیگر کشور مانند اهواز، همدان، شاهى، سمنان و غیره آغاز گردید.
این اوج بیدادگرى ارتجاع با مبارزات ضد شوروى همراه بود. روزنامههاى ارتجاعى ضمن بهرهبرى از اغماض دستگاه حاکم، اراجیف تحریکآمیز و دروغینى علیه شوروى مىنوشتند. در منطقههاى شمالى کشور، مرتجعان، باندهاى مسلحى از عناصر اوباش را علیه دولت شوروى سازمان دادند.
=================
نام کتاب: تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز
نویسنده: ا. آ. گرانتوسکى و دیگران / ترجمه: کیخسرو کشاورزى
تاریخ وفات مؤلف: قرن ۲۰ م
موضوع: تاریخ عمومى
زبان: فارسى
تعداد جلد: ۱
ناشر: انتشارات پویش