جنبش جنگل
- 1,288 بازدید
- 31 مارس 2012
- ایران در زمان جنگ جهانی اول
جنبش جنگل
یکى از کانونهاى پیکار ضد امپریالیستى مردم ایران در دوره جنگ جهانى اول،
شمال کشور و مناطق کوهستانى استان گیلان بود، در این مناطق پارتیزانها مواضع خود را در جنگلهاى سختگذر برگزیدند و بنابراین پیکارجویان این منطقه به «جنگلىها» نامیده شدند. رهبر پارتیزانهاى جنگلى کوچک خان بود.
کوچک خان که فرزند یک بازرگان خردهپاى رشتى بود از میان خرده بورژواهاى شهرى بپاخاست. او که آموزش دینى را فراگرفته بود فعالانه در انقلاب ۱۹۰۵- ۱۹۱۱ ایران شرکت داشت. کوچک خان در آغاز جنگ به سوى فعالیتهاى کمیته «اتحاد اسلام» کشانده شد و در پایان به سال ۱۹۱۴ با چند تن از همفکرانش در گیلان به سازمان دادن یکانهائى به منظور شرکت در جهاد علیه خارجیها پرداخت. افراد این یکانها شامل دهقانان، دهقانان مزدور کرد، خرده بورژواها، صنعتگران و قسمت کوچکى از روحانیان، مالکان کوچک، و تا اندازهاى مالکان و روشنفکران بودند. برنامه این گروه متحد شامل سه ماده بود: بیرون راندن اشغالگران و به چنگ آوردن استقلال ایران، برقرارى نظم و سامان در کشور و از میان بردن بیدادگرى، پیکار با بیداد و خودکامگى. شعار تبلیغاتى این گروه، اتحاد همه مسلمانان بود. رهبران این گروه، کمیته محلى «اتحاد اسلام» را تشکیل دادند، این کمیته شامل ۷۲ تن بود که بیشتر اعضاى آن روحانیان محلى بشمار مىآمدند.
شبکه جاسوسى آلمان- ترک در ایران به امید اینکه استانهاى شمالى ایران را به منطقه عملیات جنگى علیه روسها تبدیل کنند؛ با کوچک خان تماس گرفتند و به او اسلحه رساندند. در میان جنگلىها چند افسر آلمانى و اطریشى وجود داشتند، اینان اسیران جنگى فرارى از اردوگاههاى روسى واقع در ترکستان بودند حتى چند تن افسر ترک هم در میان جنگلیها دیده مىشدند. جنبش جنگلىها از سوى مستوفى الممالک نخستوزیر وقت ایران تائید گردید.
یکانهاى جنگل در نبرد علیه سپاه ژنرال باراتوف شرکت کردند. در آغاز ۱۹۱۶ ارتش روس در ناحیه ماسوله شکست سختى به جنگلىها وارد آورد، پس از این شکست تقریبا یک سال جنگلیها به هیچگونه عملیات رزمى تن درندادند. از سال ۱۹۱۷ اینان دوباره در گیلان نبرد را آغاز کردند و نفوذشان در مناطق کنارهاى مازندران و استراباد، گسترش یافت.
==============
نام کتاب: تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز
نویسنده: ا. آ. گرانتوسکى و دیگران / ترجمه: کیخسرو کشاورزى
تاریخ وفات مؤلف: قرن ۲۰ م
موضوع: تاریخ عمومى
زبان: فارسى
تعداد جلد: ۱
ناشر: انتشارات پویش
