سرکوبى جنبش آزادى ملى. تشکیل «کمیته دفاع ملى» در قم
- 966 بازدید
- 30 مارس 2012
- ایران در زمان جنگ جهانی اول
سرکوبى جنبش آزادى ملى. تشکیل «کمیته دفاع ملى» در قم
امپریالیستهاى انگلیس و روس که از جنبش آزادى ایرانیان و فعالیت شبکه جاسوسى آلمانها در ایران به هراس افتادند، با یکدیگر توافق کردند که پادگانهائى در طول مرزهاى شرقى ایران به منظور پوشش مستقر کنند، در اکتبر ۱۹۱۵٫ به فرمان دولت تزارى روس یک سپاه اعزامى قزاق زیر فرماندهى ژنرال باراتوف در بندر انزلى پیاده شد
. همزمان با رهسپارى این سپاه از انزلى به قزوین، یکان روسى دیگرى زیر فرمان ژنرال زولوتارف که در ماه مه در قزوین مستقر شده بود، به تهران رهسپار گردید. در ۱۵ نوامبر ۱۹۱۵ این سپاه تقریبا به نزدیکى پایتخت رسید و کرج را اشغال کرد. در ارتباط با نزدیکى نیروى عظیم روسى به پایتخت، اعضاى سفارت آلمان و ترک، چند تن از وزیران و قریب ۴۰ نماینده مجلس و حتى عدهاى از روحانیان، پلیس شهر و یکانهاى ژاندارم و مجاهد در ظرف یک روز تهران را ترک و به قم رهسپار شدند. احمد شاه در تهران ماند.
در قم «کمیته دفاع ملى» تشکیل شد، در این کمیته بسیارى از اعضاى حزب دمکرات شرکت داشتند. گردآورى پول، اسلحه و خواربار آغاز گردید، گویا همه براى لشکرکشى به تهران و نبرد با نیروهاى روسى و انگلیسى آماده شدند و یکانهائى از کاشان و اصفهان به قم وارد شدند.
سپاه روس، که در قزوین، ینگى امام و کرج مستقر بود، در آغاز دسامبر ۱۹۱۵ به سوى همدان و قم رهسپار گردید در نبردهائیکه نزدیکى آبادىهاى ایلچى، سلطان بولاغ و لالهکیان در ۹ دسامبر ۱۹۱۵ روى داد نیروهاى ژاندارم و چریکهاى ملى که شمارهشان ۷ هزار تن بود به کلى شکست خوردند. در ۱۶ دسامبر سپاه باراتوف، بدون توجه به مجاهدین، همدان را اشغال کرد.
یکانهاى سوار ژاندارم و بختیارى زیر فرماندهى انقلابى نامدار به نام امیر حشمت که شمارهشان به ۱۷۰۰ سوار مىرسید و به منظور حمله به تهران در رباط کریم متمرکز شده بودند در ۲۲ دسامبر ۱۹۱۵ به وسیله یکانهاى قزاق روسى تارومار شدند و عقب نشستند، در ظرف همان روز، یکانهاى سپاه روس که به سوى جنوب تهران پیشروى مىکردند قم را به تصرف درآوردند. در نتیجه به اصطلاح لشکرکشى ارتش روس به سوى تهران فعالیت جاسوسان آلمانى- ترک فلج شد. ضربت کوبندهاى به جنبش خروشان آزادى ملى ایران وارد آمد.
هیئت «کمیته دفاع ملى» که گرداننده فعالیتهاى کمیتههاى فرعى و یکانهاى مسلح بود ناچار شد با شتاب قم را ترک و از راه کاشان و اصفهان به کرمانشاه رهسپار گردد.
==================
نام کتاب: تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز
نویسنده: ا. آ. گرانتوسکى و دیگران / ترجمه: کیخسرو کشاورزى
تاریخ وفات مؤلف: قرن ۲۰ م
موضوع: تاریخ عمومى
زبان: فارسى
تعداد جلد: ۱
ناشر: انتشارات پویش
