جنبشهاى مردمى در نیمه یکم سده ۱۵
- 931 بازدید
- 24 مارس 2012
- ایران باستان
جنبشهاى مردمى در نیمه یکم سده ۱۵
به سال ۱۴۰۵ سربداران، قیام تازهاى را در سبزوار آغاز کردند؛ به سال ۱۴۰۶ قیامى مردمى در مازندران درگرفت و دوباره حکومت سیدها روى کار آمد. در خراسان فرقه مذهبى نوینى از شیعهها به نام حروفىها پدید آمد. بنیانگذار این فرقه فضل اللّه استرابادى بود که با پندارهاى نوینى وارد میدان پیکار شد. به سال ۱۳۸۷ تیمور او را نزد پسرش به شیروان فرستاد، در آنجا میرانشاه او را با دست خودش کشت. حروفىها میرانشاه را ضد مسیحى مىشناختند، اما دودمان تیمور را نزد خدا ملعون برمىشمردند.
حروفىها یادگارهاى ادبى بسیار پرارزشى باقى گذاشتهاند، آنها ضمن پخش اعلامیههائى بر پایه حدیثى، ظهور فورى مهدى «فرمانرواى شمشیر» را پیشگوئى و یادآورى مىکردند که به محض ظهور امام غایب، عوامل بیدادگرى یعنى فئودالیزم بیدرنگ نابود خواهد شد و حکومت داد و برابرى در سرتاسر جهان برقرار خواهد گردید. دیرى نپائید که تبلیغات این فرقه در میان بینوایان و روشنفکران شهرهاى ایران، آذربایجان و ترک نفوذ کرد.
به سال ۱۴۲۷ سلطان شاهرخ در مسجد جامع هرات به وسیله احمد لر که حروفى
بود، از ناحیه شکم زخمى گردید.
در سالهاى ۱۴۴۱- ۱۴۴۲ یک قیام مردمى در خوزستان روى داد. رهبرى این قیام را یکى از شیعههاى افراطى به نام سید محمد ملقب به «مشعشع» که خود را منادى امام زمان معرفى مىکرد، در دست داشت. قریب ۱۰ هزار تن از دهقانان و عربهاى کوچنشین بینوا پیرامونش گرد آمدند؛ مشعشع اینان را متقاعد کرد که آنچه دام دارند بهفروشند و اسلحه خریدارى کنند. قیامکنندگان خود را فدائى مىنامیدند و براى رسیدن به هدفهایشان از کشته شدن باکى نداشتند. آنها دودمانهاى مالکان محلى را نابود کردند و بسیارى از اشراف را کشتند و اموالشان را به تصرف درآوردند. چریکهاى استان فارس علیه این خیزندگان وارد نبرد شدند، اما شکست خوردند. این قیام به وسیله یکى از شاهزادگان دودمان قره قوینلو سرکوب شد. پس از چند سالى دوباره مشعشع بازگشت، قیام از نو آغاز گردید، سرانجام دولت کوچکى نظیر حکومت سربداران در خوزستان، بین شوشتر و حویزه، تشکیل داد. بعدها این حکومت طبق معمول- به شاهزادهنشین فئودالى تبدیل گردید.
============
نام کتاب: تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز
نویسنده: ا. آ. گرانتوسکى و دیگران / ترجمه: کیخسرو کشاورزى
تاریخ وفات مؤلف: قرن ۲۰ م
موضوع: تاریخ عمومى
زبان: فارسى
تعداد جلد: ۱
ناشر: انتشارات پویش