جنبش‏هاى مردمى در نیمه یکم سده ۱۵

جنبش‏هاى مردمى در نیمه یکم سده ۱۵

به سال ۱۴۰۵ سربداران، قیام تازه‏اى را در سبزوار آغاز کردند؛ به سال ۱۴۰۶ قیامى مردمى در مازندران درگرفت و دوباره حکومت سیدها روى کار آمد. در خراسان فرقه مذهبى نوینى از شیعه‏ها به نام حروفى‏ها پدید آمد. بنیان‏گذار این فرقه فضل اللّه استرابادى بود که با پندارهاى نوینى وارد میدان پیکار شد. به سال ۱۳۸۷ تیمور او را نزد پسرش به شیروان فرستاد، در آنجا میرانشاه او را با دست خودش کشت. حروفى‏ها میرانشاه را ضد مسیحى مى‏شناختند، اما دودمان تیمور را نزد خدا ملعون برمى‏شمردند.

حروفى‏ها یادگارهاى ادبى بسیار پرارزشى باقى گذاشته‏اند، آنها ضمن پخش اعلامیه‏هائى بر پایه حدیثى، ظهور فورى مهدى «فرمانرواى شمشیر» را پیش‏گوئى و یادآورى مى‏کردند که به محض ظهور امام غایب، عوامل بیدادگرى یعنى فئودالیزم بیدرنگ نابود خواهد شد و حکومت داد و برابرى در سرتاسر جهان برقرار خواهد گردید. دیرى نپائید که تبلیغات این فرقه در میان بینوایان و روشنفکران شهرهاى ایران، آذربایجان و ترک نفوذ کرد.

به سال ۱۴۲۷ سلطان شاهرخ در مسجد جامع هرات به وسیله احمد لر که حروفى‏

بود، از ناحیه شکم زخمى گردید.

در سالهاى ۱۴۴۱- ۱۴۴۲ یک قیام مردمى در خوزستان روى داد. رهبرى این قیام را یکى از شیعه‏هاى افراطى به نام سید محمد ملقب به «مشعشع» که خود را منادى امام زمان معرفى مى‏کرد، در دست داشت. قریب ۱۰ هزار تن از دهقانان و عربهاى کوچ‏نشین بینوا پیرامونش گرد آمدند؛ مشعشع اینان را متقاعد کرد که آنچه دام دارند به‏فروشند و اسلحه خریدارى کنند. قیام‏کنندگان خود را فدائى مى‏نامیدند و براى رسیدن به هدفهایشان از کشته شدن باکى نداشتند. آنها دودمانهاى مالکان محلى را نابود کردند و بسیارى از اشراف را کشتند و اموالشان را به تصرف درآوردند. چریکهاى استان فارس علیه این خیزندگان وارد نبرد شدند، اما شکست خوردند. این قیام به وسیله یکى از شاهزادگان دودمان قره قوینلو سرکوب شد. پس از چند سالى دوباره مشعشع بازگشت، قیام از نو آغاز گردید، سرانجام دولت کوچکى نظیر حکومت سربداران در خوزستان، بین شوشتر و حویزه، تشکیل داد. بعدها این حکومت طبق معمول- به شاهزاده‏نشین فئودالى تبدیل گردید.

 ============

نام کتاب: تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز

نویسنده: ا. آ. گرانتوسکى و دیگران / ترجمه: کیخسرو کشاورزى‏

تاریخ وفات مؤلف: قرن ۲۰ م‏

موضوع: تاریخ عمومى‏

زبان: فارسى‏

تعداد جلد: ۱

ناشر: انتشارات پویش‏

http://www.vatanfa.com/?s=جنبش‏هاى-مردمى-در-نیمه-یکم-سده-۱۵