دولت خوارزمشاهیان در آغاز سده دهم میلادى‏

دولت خوارزمشاهیان در آغاز سده دهم میلادى‏

در زمان سلطان محمد خوارزمشاه (۱۲۰۰- ۱۲۲۰)، دولت خوارزمشاهى گذشته از خوارزم، سرتاسر ایران را به‏غیر از قلمرو اسماعیلیان و خوزستان، تصرف کرد، ضمنا آذربایجان، ماوراء النهر و افغانستان کنونى را هم به متصرفات خود افزود. اما این دولت عظیم به ساختمان کوه‏پیکرى مى‏مانست که روى پى نااستوارى بنا شده باشد، مردم مناطقى که با زور به هم پیوسته بودند، اعم از روستائى یا عشیره‏اى (ساکنان و کوچ‏نشینان ایرانى و ترک)، به دشوارى باهم جور بودند. در دستگاه حکومت تضاد درونى ژرفى وجود داشت.

گذشته از ناخشنودى فراوان دهقانان و شهرنشینان که انگیزه آن افزایش روزافزون مالیات‏ها بود، حکومت در پى تضاد سخت داخلى فئودالها به ناتوانى گرائید. ناخشنودى فئودالها از آنجا ناشى مى‏شد که خوارزمشاه بیهوده کوشش داشت در شرایط روند تجزیه فئودالى، سیاست تمرکز را در قلمروش به مرحله اجرا درآورد. محمد خوارزمشاه قسمتى از استانهاى نیمه مختار فئودال را از میان برد و در پایان فرمانروائیش ۲۲ تن از فئودالها را به زندان انداخت. اما نیرومندترین آنها را که شامل اتابکان فارس، لرستان، آذربایجان بودند، نتوانست از میان ببرد. خوارزمشاه به منظور پیکار با اشراف فئودال محلى به دستگاه دیوانسالارى مرکزى و حتى به چریک‏هاى عشایر کوچ‏نشین ترک ترکمن متکى شد. قسمتى از فئودالها را مادر نیرومندش به نام ترکان خاتون سازمان داد، اینان به برخى دیگر از عشایر ترک متکى بودند. جنگ با خلیفه عباسى النصیر (۱۱۸۰- ۱۲۲۵) وضع را وخیم‏تر کرد.

 ==============

نام کتاب: تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز

نویسنده: ا. آ. گرانتوسکى و دیگران / ترجمه: کیخسرو کشاورزى‏

تاریخ وفات مؤلف: قرن ۲۰ م‏

موضوع: تاریخ عمومى‏

زبان: فارسى‏

تعداد جلد: ۱

ناشر: انتشارات پویش‏

http://www.vatanfa.com/?s=دولت-خوارزمشاهیان-در-آغاز-سده-دهم-میلادى‏