طب و پزشکى در ایران باستان‏

طب و پزشکى در ایران باستان‏

در اوستا آمده است که اولین طبیب «تریته‏پد گرشاسب پهلوان» بود، و او کسى است که برحسب عقیده زرتشتیان مرض و مرگ و زخم نیزه و تب لرزان را از بدن آدمیان برطرف نموده است. از آن گذشته طبیب بزرگ که در طب زرتشت به نام «تراتااونا» مى‏باشد، کسى است که در حقیقت مخترع علم طب و کشنده روح خبیث است که انگیره مینو باشد. بعلاوه دهنده هوم و سازنده تریاق است. غیر از «تراتااونا» یک‏تن طبیب دیگر در تاریخ پزشکى ایران (دوران آریا و اوستا) دیده مى‏شود به نام یما که بیماران مبتلا به امراض پوستى و استخوانى و دندانى را از افراد سالم مجزى داشته است.» «۲۰۱»

… امر بهداشت از وظایف بزرگ مذهبى زرتشتیان بود؛ در فروردین یشت باب بیست و نهم، فقره ۱۴۱ علیه بیماریهاى جرب و تب و امثال آنها از فریدون کمک خواسته شده است.

همچنین درباره بهداشت آب و حمام و تغسیل و شستشوى لباس و بدن و بهداشت زمین و مسکن و غذا و دفن مردگان و خوراک و آشامیدنها و گوشت حیوانات و انتقال بیماریها و ناپاکى و تجزیه بیماران و تشریح و وظایف اعضا (فیزیولوژى) و بیماریها و مبارزه با فحشا و پیشگیرى بیماریها و ضدعفونى و حشره‏کشى و داروها و درمان بیماریها و امثال آنها در کتب مقدس زرتشتیان مطالبى ارزنده آمده است … در مورد آب زلال و آلوده نبودن به کثافات تأکید شده است. در اوستا از بیمارى تب و تب گرم و دیوتب (یعنى تبهاى بسیار شدید) و سردرد و تب‏لرز، و پیسى و کچلى و جرب و آماس و ورم و گندیدگى و کثافت و بیماریهاى پلید، و سوختگى و بیماریهاى خارجى (مانند شکستگیها و در رفتگیها و زخمها) و مارگزیدگى و مرگ بى‏هنگام و هارى و کوژپشتى و کوژسینه‏اى و بیماریهاى چشم و سوختگیها و چند بیمارى دیگر سخن رفته است. علاوه‏براین، در کتب مذهبى زرتشتیان درباره زایمان، سقط جنین و بیماریهاى زنان و بهداشت آنها، و در باب مبارزه با فحشا و توجه به ازدیاد نفوس مطالبى آمده است.

در ایران باستان (در دوران هخامنشى و ساسانى) طبق روایات اوستایى، پزشک به سه دسته تقسیم گردیده بود: اول طبیب روانى؛ دوم گیاه‏پزشک که درمانها را با گیاه مى- نمود؛ سوم جراح یا کاردپزشک. از آنها گذشته چشم‏پزشک، دامپزشک. کارپزشکى و طبابت بیشتر با روحانیان (موبدان) بود.

درباره حق العلاج و حق الزحمه در وندیداد آمده است که اگر طبیب یک رئیس روحانى را درمان مى‏نمود، پاداشش دعاى خیر موبد بود و براى درمان پادشاه، یک گردونه چهارچرخ و براى درمان فرماندار یک استان بزرگ، چهار گاو نر و براى معالجه حاکم شهر یک حیوان اهلى درجه اول (مانند شتر) و به‏همین نحو براى افراد دیگر به تناسب مقام و موقعیت اجتماعى‏شان حق العلاجى معین شده است.

http://www.vatanfa.com/?s=طب-و-پزشکى-در-ایران-باستان‏