صنایع ملى در عهد هخامنشى
- 1,049 بازدید
- 23 فوریه 2012
- سیر علوم
صنایع ملى در عهد هخامنشى
در دوره هخامنشیان، مادام که سلاطین و زمامداران در سراشیبى فساد و خودپرستى سقوط نکرده بودند، وضع صنعت و تجارت تا حدى رضایتبخش بود و کشورگشاییهاى کورش و داریوش و آشنایى ایرانیان با ملل متمدن و پیشرفته شرق نزدیک موجب ترقى فنون و صنایع گردید. و ظاهرا در ایران از هزاره دوم قبل از میلاد، یعنى قبل از روى کار آمدن حکومت هخامنشى، از طلا و نقره و مس و مفرغ استفاده مىکردند و انواع سلاحها و وسایل دیگر از قبیل سپر، جوشن، ساقبند، خود، شمشیر، غلاف شمشیر، نیزه، خنجر، زره اسب، تبر، متههاى قلعهکوب و غیره به دست هنرمندان ساخته مىشد.
سپر را از آهن و مفرغ و گاهى از چوب ولى شمشیر و نیزه و تبر را بیشتر از مفرغ مىساختند. بطورى که از مفاد لوحه گلى شماره ۵۲ تخت جمشید برمىآید، منطقه «نیریز» یکى از مراکز مهم زرهسازى در دوره خشایارشا بوده و در لوحه مذکور حقوق ۱۲ کارگر مرد، ۱۸ پسربچه و ۱۴ نفر زن و ۱۱ دختر که مشغول خدمت بودهاند، ذکر شده است.
گیرشمن و «کنتنو» ضمن گزارشى که از حفاریهاى شوش منتشر کردهاند، مىنویسند بیشتر اشیاء مکشوفه افزار و آلاتى از قبیل کلنگ، داس، خیش، تبر، اره، مالبند اسب، دهنه، نعل و غیره بوده که از مفرغ ساخته مىشد. نعل اسب را از مس و گاهى از پوستین و موى اسب مىساختند. نعل اسب به صورت امروزى از قرن دوم یا قرن اول قبل از میلاد ساخته شده است.
اشیاء زینتى از قبیل دستبند، انگشتر، سینهریز، سنجاق گوشواره، بازوبند، و مجسمههاى طلایى و نقره مورد استفاده مردان و زنان آن دوره قرارمىگرفته. صنعت جواهرسازى و سوار کردن سنگهاى گرانبها روى فلزات معمول بود. علاوه بر آنچه گفتیم از ظروف فلزى از قبیل کاسه، بشقاب، فنجان، روغندان، جام، گلدان و غیره استفاده مىکردند. طبقات ممتاز از ظروف طلا و نقره و تهیدستان از ظروف سفالین بهرهمند مىشدند. طبق نظریه دکتر گیرشمن، در املاک بزرگ رعایاى کارگر مصنوعاتى نظیر کفش، نیمتنه، شلوار و لباس و اثاثه خانه براى خود و دیگر کشاورزان تهیه مىکردند. علاوه بر فعالیتهاى صنعتى محدودى که در عهد هخامنشیان در دهات صورت مىگرفت، در شهرها فعالیتهاى صنعتى وسعت گرفته بود.