مهمترین وسایل جنگی دفاعی و هجومی ایران باستان

اسباب و وسایل جنگ‏

در روزگار قدیم، مهمترین اسباب دفاعى جنگ چهار سلاح بود:

سپر، زره، ساقبند، و خود:

۱٫ سپر: یکى از سلاحهاى دفاعى است که وضع و قطر انواع آن یکسان نیست؛ گاه آن را از چوب سبک و نازکى مى‏ساختند و رویش را با پوستى که با روغن تدهین شده بود، مى‏پوشانیدند.

گاه تمام سپر را از طلا یا مس مى‏ساختند، و در بعضى موارد از فلزات مذکور پرده‏اى بر روى سپر مى‏کشیدند. سپرها را با دست چپ مى‏گرفتند و گاه به‏جاى آنکه با دست بگیرند به گردن مى‏آویختند. سطح خارجى سپر محدب بود تا نیزه آن را پاره نکند.

۲٫ زره: با زره گاهى سینه و پشت و گاه شکم را نیز حفاظت مى‏کردند و یکى از وسایل مهم دفاعى بود.

۳٫ ساقبندها: دو پارچه از پوست یا آهن بود که براى حفاظت ساقها استعمال مى- نمودند.

۴٫ خود: وسیله پوشش سر بود. غالبا از برنج و گاهى از پوست ضخیم ساخته مى‏شد و در قدیم صفحه‏اى براى حفاظت صورت برآن مى‏افزودند.

اسباب هجوم عبارت بود: از شمشیر، نیزه، مزراق، تیروکمان، فلاخن، تبر و گرز.

اول. شمشیرهاى قدیم کوتاه و دو دم بود و آن را در غلافى جا مى‏دادند و بر کمر مى‏آویختند.

دوم. نیزه و مزراق که هردو شبیه به یکدیگر بودند؛ لیکن نیزه از مزراق بلندتر بود.

بلندى نیزه یونانیان قدیم ۲۵ قدم بود ولى نیزه اعراب از ۱۵ قدم تجاوز نمى‏کرد.

سوم. تیر که معمولا آن را از کمان مى‏انداختند و در جنگ و شکار به کار مى‏رفت، و در ابتداى امر، تیر را از چوب گز و کمان را از چوب نرم یا برنج مى‏ساختند و زه را از پوست یا موى اسب یا روده حیوانات درست مى‏کردند. سر تیر را گاهى به زهر آب مى‏دادند و گاه اخگر و آتشى به یک‏طرف تیر مى‏بستند تا اسبابهاى طرف مقابل را آتش زنند.

چهارم. فلاخن که به کمک آن، سنگ را به سوى هدف پرتاب مى‏کردند.

پنجم. تبر یا تبرزین.

ششم. عصا یا گرز.

 تاریخ اجتماعى ایران    ج‏۱    ۴۲۸     اسباب و وسایل جنگ ….. ص : ۴۲۸