خانه های تاریخی استان قم

خانه حضرت امام خمینی ( ره )
خانه حضرت امام خمینی (ره ) در شهر قم ، ساختمان دو اشکوبه ( طبقه ) و بسیار ساده ای است که از زیرزمین  و طبقه همکف تشکیل شده است . حیاط ساختمان در قسمت جنوبی قرار گرفته و در شمال ، شرق و غرب آن فضاهای سرپوشیده قرار دارد. استقرار فضاها به گونه ای است که پلکان میانی ، ساختمان را به دو بخش بیرونی از سمت شرق و اندرونی درسمت غرب تقسیم می کند. تالار سمت شرق محل سخنرانی حضرت امام ( ره ) در دهه های گذشته بود.

از شواهد ساختمانی ومعماری بنا پیدا است که تاریخ ساخت آن به اوایل سده حاضر باز می گردد. بنا درحدود سال ۱۳۳۵ شمسی توسط حضرت امام خمینی ( ره ) خریداری و تا سال ۱۳۴۳ توسط معظم له مورد استفاده بوده است .

روزانه بازدید کنندگان فراوانی از سراسر جهان به عنوان یادمان تبرک شده از سوی حضرت امام خمینی ( ره ) ، از این بنا بازدید می کنند.

خانه حاج علی خان زند
خانه حاج علی خان زند درمرکز بافت قدیمی شهر قم معروف به محله ” چهار مردان ” در کوچه ” گذرقلعه ” قرار دارد . با توجه به فرم و مصالح به کار رفته ، ساختمان متعلق به اواخر قاجار یعنی حدود ۱۳۰ سال پیش است . ورودی بنا شامل سر در کوتاه با نمای روکار آجری و بندکشی است که در قسمت پیشانی ، اشکال هندسی و تزیینات نازک کاری دارد و از طریق دالانی در جبهه جنوبی به حیاط مرکزی ( میانسرا) ارتباط می یابد.

این عمارت شامل سه بخش است . شاه نشین تابستانی با بادگیر منفرد که به زیرزمین راه دارد و در جبهه شرقی واقع است . شاه نشین زمستانی که فضای بیشتری را در بر می گیرد و در جبهه شمال واقع شده و بخش سوم ، مخصوص خدمه که در جبهه غربی جای دارد .

بنا دارای ستون ها ی سنگی با سرستون تزیینی در ایوان شمالی وشرقی وآجر کاری در درهای چوبی است . خانه زند درسال ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید ودر اختیار میراث فرهنگی استان قم قرار گرفت و در سال ۱۳۸۰ مرمت اساسی شد .

خانه حاج قلی خان
دراین خانه تاریخی بخشی از اداره میراث فرهنگی قم مستقر شده است . بنای این عمارت از اواخر دوره قاجار به جای مانده است ، اما اتاق ها  و فضاهای جنوبی که  قدیمی ترین بخش بنا است ، قدمتی بیش از ۱۲۰ سال دارند . دو بادگیر و ستون های سنگی ایوان های شمالی و شرقی و پنج دری های چوب گردو از خصوصیا ت بارز بنا به شمار می رود.

خانه ملا صدرا (حکیم باشی)
خانه ملا صدرا در کهک ، یادگاری بازمانده از دوران سکونت این حکیم در قم است . خانه ملاصدرا در منتهی الیه غرب روستای کهک درمحله چال حمام واقع است و پیرامون آن را خانه های روستایی  با بافت معماری مناطق گرمسیری احاطه کرده اند. پلان اصلی بنا شبستانی است چلیپایی (چهار صفه ) که گرداگرد آن را در چهار گوشه ، طبقه همکف واول ، حجره ها و اتاق هایی در بر گرفته اند.

متأسفانه قسمت اعظم بنا تخریب شده واز هشت اتاق پیرامون شبستان تنها یک اتاق باقی مانده است . دو اتاق دیگر طی تعمیرات سال ۱۳۷۷ شمسی بازسازی شد.

تزیینات بنا شامل گچبری شبه سجاده ای و مشبک های گچی در نورگیرهاست . در شرق خانه قنات نسبتاً پرآبی وجود دارد که جزیی از مجموعه خانه ملا صدرا محسوب می شود.

برخی دیگر از خانه های تاریخی شهر قم عبارت اند از :

خانه آیت الله حائری درخیابان طالقانی ؛ قاجاری ، خانه یزدان پناه درخیابان ۱۹ دی ( باجک) ؛ قاجاری ، خانه سید باقر روحانی جنب مسجد گذر قلعه ؛ قاجاری ، خانه توکلی در خیابان طالقانی ؛ قاجاری ، منزل سید حاجی روحانی روبه روی مسجد امام صادق ( ع ) ؛ قاجاریه و منزل شاکری در خیابان طالقانی از دوره قاجاریه باقی مانده است .