سفر مسلمان به چهار گوشه جهان در طول تاریخ

برزیل

در سال ۱۵۰۰ میلادی، هنگامی که پرتغال برزیل را به اشغال خود درآورد، مهاجرت شهروندان آندولسی را ممنوع نمود؛ اما با این حال، بسیاری از مسلمانان خود را به برزیل رسانده، جماعتی از مسلمانان را تشکیل دادند. تا اواخر قرن شانزدهم میلادی، رقم مسلمانان کاملا افزایش یافت. در آن زمان، با اجرای احکام دادگاه های تفتیش عقاید، تعداد قابل توجهی از مسلمانان زیر شکنجه کشته شدند. (۱۵۹۴م)

پرتغالی‏ها در قرن هفدهم میلادی شروع به انتقال برده‏های آفریقایی خود به برزیل نمودند. در میان بردگان مذکور، مسلمانانی از قبایل یوربا، هووسا، فولانس و ماندینگو وجود داشتند. اینان کسانی بودند که شاه «بنین‏» در هنگام لشکرکشی به مناطق مسلمان‏ نشین آفریقا، آنها را به اسارت گرفته، به پرتقالی‏ها و اروپاییان دیگر فروخته بود. در میان اسرای مزبور، علمایی وجود داشت که با علوم اسلامی و ادبیات عربی به خوبی آشنا بودند. آنها حتی توانسته بودند موجب اسلام آوردن برخی از اسرای دیگر شوند. برده‏های آفریقایی در برزیل، علی رغم همه دشواری ها، توانستند در طول بیست‏سال همچنان مسلمان بمانند. شمار مساجد و کلاس های آموزش قرآن که آنها تاسیس کردند، به صدها باب می‏رسد و مسلمانان برزیلی آفرو که در «ایالت‏باهیا» در شمال شرقی کشور به ویژه در سالوادر پایتخت آن روز برزیل، قدرت قابل توجهی کسب کرده بودند، در سال های‏۱۸۰۷ تا ۱۸۳۵م نه مرتبه علیه حکومت دست‏ به شورش و قیام زدند. تاثیر و نفوذ این مسلمانان در سراسر برزیل چنان گسترش یافت که مسلمانان ایالاتی چون ریودو ژانیرو، بزرگترین قیام مسلمانان برزیلی با هدایت مدارس دینی سالوادور وقوع یافت. مهمترین ویژگی این قیام، علاقمند شدن سفیدها و دو رگه‏ها به اسلام بود. قیام مذکور در رسیدن به اهداف خود موفق نبود و حکومت ‏برزیل از آن پس، برای جلوگیری از تاثیرگذاری مسلمانان بر دیگران، تصمیمات سختی گرفت. هرگونه فعالیت اسلامی ممنوع اعلام شد؛ حتی کسانی که با مسلمانان همکاری می‏کردند، محکوم به اعدام شدند. در چنین شرایط دشواری هزاران مسلمان برزیل را ترک کرده، به آفریقا بازگشتند و یا حکومت آنها را به اجبار بازگرداند. آنها که ماندند، با پنهان ساختن اعتقادات خود به زندگی ادامه دادند.

برده‏های آفریقایی در برزیل، علی رغم همه دشواری ها، توانستند در طول بیست‏سال همچنان مسلمان بمانند. شمار مساجد و کلاس های آموزش قرآن که آنها تاسیس کردند، به صدها باب می‏رسد و مسلمانان برزیلی آفرو که در «ایالت‏باهیا» در شمال شرقی کشور به ویژه در سالوادر پایتخت آن روز برزیل، قدرت قابل توجهی کسب کرده بودند
از سال های ۱۸۶۰م، با آغاز مهاجرت های جدید از آسیا، دوره جدیدی در گسترش حضور مسلمانان شروع شد. مسلمانان در ابتدا از سوریه و لبنان و بعدها به دنبال تاسیس حکومت اسرائیلی، از فلسطین به این منطقه مهاجرت کردند. آنها از سال‏۱۹۲۹م با سازماندهی جدید جمعیت هایی را تاسیس کردند. سازمان کنفرانس اسلامی در سال‏۱۹۵۶م برای بررسی وضع مسلمانان برزیل نماینده‏ای به این کشور اعزام نمود. چهار سال پس از آن، اولین مسجد آمریکای لاتین در شهرستان پائولو با حضور هیات نمایندگی سازمان کنفرانس اسلامی افتتاح گردید. در هجدهم اکتبر ۱۹۷۰م، اولین کنگره تشکل های اسلامی برزیل در سان پائولو برگزار شد. در کنگره مذکور که وزیر اوقاف مصر آن را افتتاح نمود، هیات های متعددی از آمریکای جنوبی و کشورهای اسلامی شرکت نمودند. در برزیل بیش از ۴۰۰ هزار مسلمان زندگی می‏کند؛ اکثر آنها در شهر سان پائولو و اطراف آن ساکن هستند. مسلمانان از حقوق اسلامی قابل توجهی برخوردارند و به خوبی سازماندهی شده‏اند.

مسلمانان برزیل در ده شهر از هفت استان دارای انجمن و جمعیت هستند. هر کدام از این جمعیت ها دارای مرکز و هفت جمعیت دارای مسجد است. جمعیت هایی که دارای مسجد می‏باشند، در شهرهای زیر فعالیت می‏کنند: کوریتیبا، لوندرنیا، پاراناگوآ، سائوپائولو، بارتوس، کویابا و برازیلیا. یک مسلمان سوری در «مارائوس‏»، مرکز ایالت «آمازوناس‏»، دارای ایستگاه خصوصی تلویزیون می‏باشد و از این طریق برنامه‏های اسلامی پخش می‏کند. سوریه‏ای‏ها بدون هیچ اکراهی در هر شغلی کار می‏کنند و از این رو، در برزیل ضرب‏المثلی به این مضمون رواج یافته است: «من مثل سوری‏ها کار می‏کنم‏».

در سال‏۱۹۷۷م سفرای هفده کشور اسلامی اقدام به ایجاد یک مرکز اسلامی در برزیل کردند. جمعیت های اسلامی در سال‏۱۹۷۹م، با همکاری یکدیگر «فدراسیون اسلامی‏» را تاسیس نمودند. در سال ۱۹۸۱م، شعبه‏ای از جمعیت «اسلام و غرب‏» که مرکز آن در ژنو می‏باشد، در شهر برازیلیا تاسیس شد. به دنبال فعالیت های مذکور، دانشگاه برازیلیا در آوریل ۱۹۸۱م اقدام به برگزاری سمینار بین‏المللی «تمدن اسلامی‏» کرد.

آرژانتین

مسلمانان رانده شده از آندلس در قرن شانزدهم میلادی، موجب ورود اسلام به آرژانتین شدند. ولی مسلمانان مذکور بر اثر فشارهای مردم بومی منطقه، به تدریج مجبور به فاصله گرفتن از دین خود گردیدند. وضعیت جمعیتی مسلمانان آرژانتین با مهاجرت مسلمانان سوری در فاصله سال های ۱۸۸۰ تا ۱۹۵۵م، وارد مرحله جدیدی شد. براساس گزارشی در کنسولگری ترکیه در بوینس آیرس، در سالهای ۱۹۱۱ تا۱۹۱۳م، قریب‏۴۶ هزار نفر از کشور عثمانی به این منطقه مهاجرت کرده‏اند. امروزه بالغ بر ۴۰۰ هزار مسلمان در آرژانتین زندگی می‏کنند. یک دهم این رقم را شیعیان و تعداد کمی از آنها را نیز دروزیان تشکیل می‏دهند. بوینس آیرس، پایتخت آرژانتین، بیشترین تعداد مسلمان را در خود جای داده است. اعراب مسیحی سوری در جامعه آرژانتین به راحتی در هر زمینه اجتماعی مشغول فعالیت هستند. این امر بر مسلمانان نیز تاثیر گذارده و حتی آنها را با خطر از دست دادن هویت اصلی خود مواجه نموده است. ویژگیهای اسلامی در میان مسلمانان رو به ضعف است؛ آنها حتی به عربی نیز صحبت نمی‏کنند. بر اساس قوانین آرژانتین، استفاده از اسامی اسلامی ممنوع است؛ بنابراین، مسلمانان مجبور به استفاده از نام چنین تضییقاتی، رقم قابل توجهی از مسلمانان به عادات و رسوم آرژانتینی‏ها خو گرفته، به تدریج فرهنگ اسلامی در آرژانتین رو به افول می‏باشد.

تاسیس تشکل های اسلامی در آرژانتین همواره با محدودیت هایی مواجه بوده است. اولین تشکل اسلامی در سال ۱۹۱۸م تحت عنوان «مرکزاسلامی‏» در بوینس آیرس تاسیس شد.

تاسیس تشکل های اسلامی در آرژانتین همواره با محدودیت هایی مواجه بوده است. اولین تشکل اسلامی در سال ۱۹۱۸م تحت عنوان «مرکزاسلامی‏» در بوینس آیرس تاسیس شد. اعضای مرکز یاد شده بیشتر در مکان های مختلفی فعالیت داشتند، اما در سال ۱۹۶۸ با همکاری همه مسلمانان، مکان مستقلی برای این مرکز به عنوان تنها محل معنوی مسلمانان ساخته شد. در این کشور هیچ مسجدی وجود ندارد. البته ساخت دو مسجد در بوینس آیرس و کوردوبا طراحی شده است. در بوینس آیرس جمعیت اسلامی دیگری تحت عنوان «جمعیت اسلامی عرب – آرژانتین‏» در سال ۱۹۶۰م تاسیس شد. همین جمعیت اولین مدرسه اسلامی در بوینس آیرس را راه‏اندازی نمود. جمعیت های دیگر اسلامی در شهرهای «مندوزا»، «کوردوبا»، «روساریو»، و «توجومان‏» بیشتر حالت کلوپ دارند. ترجمه فعلی قرآن به زبان اسپانیولی ترجمه دقیقی نیست. زبان عربی در «دانشگاه ملی کوردوبا»، و «دانشگاه سالوادور» در بوینس آیرس تدریس می‏شود.

ونزوئلا

مسلمانان برای اولین بار در زمان استعمار اسپانیایی‏ها به ونزوئلا آمدند. از آن پس، مهاجرت هایی از هند صورت گرفت. مهاجران با دشواری های بسیاری مواجه بودند؛ از این رو، اسلام جایگاه قابل توجهی در این کشور بدست نیاورد. مسلمانانی که در نیمه دوم قرن بیستم از کشورهایی مانند سوریه، لبنان، فلسطین و پاکستان برای اشتغال به ونزوئلا مهاجرت کردند، گروه جدیدی تشکیل دادند. این گروه که نسبت‏به مسلمانان اولیه در اعتقادات دینی خود با سختی خاصی مواجه نبودند، توانستند اولین جماعت متشکل مسلمان را بوجود آورند.

در سال‏۱۹۶۶م در کاراکاس، پایتخت ونزوئلا، اولین «مرکز اسلامی‏» تاسیس شد. مرکز در ابتدا عبارت از یک مسجد بود، اما بعدها و به مرور، برخی پروژه‏های دیگر در قالب این مرکز شکل گرفت، به ویژه مدرسه‏ای با آموزش زبان عربی راه‏اندازی شد. در این مدرسه که از سوی حکومت‏به رسمیت‏شناخته شده است، برخی غیر از مسلمانان نیز برای آشنایی با دین اسلام ثبت نام می‏کنند. مرکز یاد شده همچنین دارای یک کتابخانه و یک چاپخانه می‏باشد و آثار دینی را به زبان عربی و زبانهای دیگر منتشر می‏کند. تعداد مسلمانان بیش از ۵۰ هزار نفر است و اکثر آنها در کاراکاس زندگی می‏کنند. مسلمانان در «کاراکاس‏»، «جزیره مارگایتا»، و «سان فیلیپ‏» دارای سه مسجد می‏باشند و علاوه بر آن، دارای کلوپ و انجمن های متعددی که هر یک نمازخانه‏ای دارند، می‏باشند. در سال ۱۹۸۰م بخش های «فلسفه اسلامی‏» و «تحقیقات عربی‏» در دانشگاه کاراکاس آغاز بکار نمود. از سال ۱۹۸۸م نیز فعالیت هایی برای تاسیس این بخشها در «دانشگاه مریدا» آغاز شده است.

کلمبیا

مهاجرت مسلمانان به کلمبیا در اثنای جنگ جهانی دوم، از کشورهای لبنان، سوریه و فلسطین صورت گرفت. در آن ایام‏۳ تا ۴ هزار نفر مسلمان به کلمبیا مهاجرت کردند. امروزه قریب ۲۰ هزار نفر مسلمان در کلمبیا زندگی می‏کنند که اکثر آنها در سال های اخیر از سوریه و لبنان به این کشور مهاجرت کرده‏اند. بیشتر مسلمانان در بوگوتا، پایتخت کلمبیا ساکن هستند. شهرهای «پارانایکا»، «مائیکو»، «کالی‏» و «سان آندرسن‏» به ترتیب بیشترین جمعیت مسلمان را در خود جای داده‏اند.

کشور کلمبیا فاقد مسجد است، ولی مراکز اسلامی در بناهای اجاره‏ای، از نمازخانه و کلاسهای آموزش قرآن برخوردار می‏باشند.

کشورهای دیگر

مسلمانان در قرن نوزدهم میلادی به عنوان کارگرهای قراردادی به جامائیکا مهاجرت کردند. تعداد مسلمانان در سال ۱۹۸۲ به ۱۴ هزار نفر رسید. آنها اولین انجمن خود را در سال ۱۹۵۰ تاسیس کردند. امروزه در جامائیکا دو مسجد وجود دارد. پاناما یکی دیگر از کشورهای آمریکای مرکزی است که اولین جمعیت اسلامی در آن، در سال ۱۹۳۰م تحت عنوان ( ISLAM MISSION) تاسیس شد. نام این جمعیت در سال‏۱۹۶۷م به «جمعیت اسلامی هند – پاکستان‏» تغییر کرد. این نام نیز در سال ۱۹۷۴م به جمعیت اسلامی پاناما تغییر یافت. امروزه همچنین در مکزیک، شیلی، بارباروس، باهاما، کوراکائو، گرانادا، دومینیکن، پورتوریکا، جزیره سان کریستوبال، مارتیینیکو و پرو مسلمانان با جمعیت اندک، اما تشکل های قابل توجه حضور دارند. تعداد مسلمانان در کشورهای گویانای فرانسه، کوبا، پاراگوئه، اروگوئه، اکوادور و بولیوی بسیار کم است و آنها در این کشورها به صورت اقلیت های دینی بسر می‏برند.

منبع: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی

ترجمه: غلام وفائی

http://www.vatanfa.com/?s=سفر-مسلمان-به-چهار-گوشه-جهان-در-طول-تاریخ