مژده ای دل که مسیحا نفسی می آید

۱۵ قرن ازعمر توامان  مسیحیت و اسلام می گذرد. و در طی این قرون متمادی پیروان و علماء این ادیان یکدیگر را نقد کرده و یا به نقد یکدیگر پاسخ گفته اند . اسلام با ادیان دیگر اظهار همراهی کرده آنان را جزء ادیان الهی نامید و مقام و مرتبه انسان را گرامی داشت ولی پیروان ادیان ما قبل اسلام همچون یهودیان و نصارا در برابراسلام  موضوع انکار را در پیش گرفتند . این رفتار از یهودیان چندان بعید نبود چرا که آنان رسالت عیسی  مسیح راعلیرغم اشاره مستقیم تورات به ” مسیحا” منکر شده بودند.

چنانکه همین رویه را با اسلام و نبی مکرم اسلام (ص) نیز در پیش گرفتند. ولی قضیه مباهله که میان جماعتی ازنصرانیان و خاندان پیامبررخ داد راه پیروان مسیح در مخالفت با اسلام را از یهود جدا کرد.

اینک ۱۵ قرن است که پیروان دو دین الهی به نقد یکدیگر نشسته اند فاصله ها را می بینند و افتراق ها  را می شمارند. آیا گاه آن نیست که در زمانه ایی که انسان سر گشته امروز بیش و پیش از هر چیز به راه رستگاری نیاز ، دارد. این دو دین بزرگ دنیا گام در یک راه نهند و فراخوان عمومی به معنویت و اشتراکات دودین را آغاز کنند!. مسیحیان نیز همچون مسلمانان بر پایه های  مسلم یک دین الهی ایستاده اند. به خداوند معتقدند . براینکه خداوند رسولانی را برای هدایت انسان فرو  فرستاده است باور دارند و به فردای این روی زمینی نیز مومنند. آیا این مایه از تشابه برا ی همدلی و همکاری کافی نیست.

کلمه عیسی معرب کلمه عبری ایسوع، ایشوع و یا یسوع اسم  خاص حضرت مسیح است.

” در کتاب ترجمه الاسماء که از کتب معتبر نصاراست. یشوع به معنی خدای خلاص کننده است )

برخلاف شریعت موسی و همچنین شریعت نبی مکرم اسلام که هم سیاسی و هم روحانی است اصول دین عیسی مسیح منحصراً روحانی است . عیسی مسیح ، منادی دوستی و ملاطفت در عصری خشن بوده است . ولی ” درعین حال وی شخصی شجاع بوده که در مقابل روحانیت فاسد علناً قیام نموده است. او شخصی بسیار فرو تن بود و در شام آخر پای شاگردان را به دست خویش شستشو داد. عیسی بسیار غیور، مظلوم و حلیم ، با محبت و مطیع خداوند بود”

حال به جاست که به چهره عیسی در کتاب آسمانی اسلام بنگریم ” به گفته آیه قرآنی، رفتاری بسیار نیک  نسبت به مادر خود داشته ، و به مقامی رسیده که خداوند احدی از پیامبران را درقرآن این چنین وصف نکرده است”

آیه ۴۵ از سوره آل عمران : ( یا مریم ان الله یبشرک بکلمه منه اسمه المسیح عیسی ابن مریم وجیها فی الدنیا و الاخره و من المقربین)

ای مریم: خدا تو را به کلمه ایی که نامش مسیح ، عیسی بن مریم است بشارت می دهد که در دنیا و آخرت آبرومند واز مقربان است . البته توصیف حضرت مسیح را تنها در قرآن نباید جست ، منابع روایی ما هم حاوی توصیفاتی از این پیامبر الهی هستند.

” در منابع ، عیسی یکی از ۵ پیامبراولوالعزم الهی است . این پیامبران علاوه بر آنکه پرمنزلت ترین پیامبران اند از خصوصیت صبر بیش از دیگران برخوردارند . عیسی در خصوصیاتی چون زهد و ورع  کثرت عبادت درمیان پیامبران الهی مثال زدنی بود. او همچون پیامبران بزرگ الهی حج به جا می آورده است. بسیار روزه می گرفته و بر نماز مداوت داشته است. ”

یکی از موارد اختلاف مسیحیان و مسلمانان در باره مسیح ، برسر مسئله صلیب است . مسیحیان معتقدند که با خیانت ” یهودا اسخریوطی” یکی از حواریون  مسیح، یهودیان به کمک سربازان رومی وی را دستگیر و بر صلیب می کشند، به تمسخر ردایی سرخ برتن او کرده ، تاجی از خار بر سرش می نهند ( کنایه از آنکه مسیح را پادشاه یهودیه می خواند ند). مسیحیان به داستان صلیب باوری محکم دارند معتقد که مسیح خود را قربانی کرد تا گناهان امتش بخشوده گردد.

حال به جاست که نظراسلام را هم در این باره بدانیم. با توجه به آیات ۸ و ۱۵۷ سوره نساء و آیه ۵۵ سوره آل عمران و با استناد به روایات چند مطلب زیر نتیجه می شود:

۱- شخص دیگری به جای وی مصلوب گردید. بر طبق یکی از روایات ، این شخص داوطلب شده بود تا خداوند چهره او را به عیسی شبیه ساخته، خود را فدایی عیسی کند تا در قیامت با عیسی در بهشت باشد( بحارج ۱۴ ص ۳۳۶)

۲- هیچگونه خیانتی از هیچ یک از حواریون صادرنشده و تمامی دارای جلالت مقام بوده اند( بنا به نظرآیت اله طباطبایی صاحب تفسیر المیزان، حواریون انبیاء الهی بودند)(۱)

۳- عیسی هنوز از دنیا نرفته ( بحارج ۱۴ ص ۳۳۹ و ۱۴) و در آخر الزمان باز خواهد گشت.

۴- عیسی به آسمان عروج کرده است ( بحار ج ۴۲ ص ۱-۲ وج ۱۴ ص ۳۳۵…)

عیسی مسیح چون دیگر پیامبران الهی برای اثبات رسالت خود درنظر مردم عامه به اذن خداوند معجزاتی را آشکار نمود که بعضی از این معجزات در انجیل و قرآن آمده، بعضی تنها در قرآن و بعضی تنها در انجیل بیان شده است. ابتدا به معجزات مشترک در قرآن و انجیل اشاره می کنیم:

الف. معجزه مائده: این معجزه در هر دو کتاب آسمانی آمده ولی کیفیت آن متفاوت است. در اناجیل مرقس ۶/۳۳، متی ۱۴/۱۷، لوقا۹/۱۲ و یوحنا۶/۱۰ این اعجاز بیان شده است که در اینجا به اختصار به آن اشاره می شود( عیسی بیرون آمده، گروهی بسیار دیده، بر ایشان ترحم فرمود زیرا که چون گوسفندان بی شبان بودند. و بسیار به ایشان تعلیم دادن گرفت شاگردانش نزد وی آمده گفتند: رخصت ده تا به اراضی و دهات این نواحی رفته نان به جهت خود بخرند که هیچ خوراکی ندارند. در جواب ایشان گفت: شما ایشان را غذا دهید. وی را گفتند: مگر رفته ، ۲۰۰ دینار نان بخریم تا اینها را طعام دهیم . بدیشان گفت : چند نان دارید؟ گفتند:  ۵ نان و دو ماهی ، آنگاه ایشان را فرمود که همه را دسته دسته بر سفره بنشانید آن ۵ نان و دو ماهی را گرفته به سوی آسمان نگریسته و برکت داد و نان را پاره نموده به شاگردان خود سپرد تا پیش آنها بگذارند و آن دو ماهی را بر همه آنها تقسیم نمود. پس جمیعاً خورده و سیر شدند و خورندگان نان قریب ۵ هزار مرد بودند.”

مائده ایی که عیسی جماعت کثیری را به آن اطعام کرد در قرآن درسوره مائده آیه ۱۱۲ تا ۱۱۴ آمده است. اِذ قالَ الحواریون عیسی ابن مریم هل یستطیع ربک ان ینزل علینا مائده من السماء قال اتقوا الله ان کنتم مومنین. قالوا نرید ان ناکل منها و تطمئن قلوبُنا و نعلم ان قد صدقتنا و نکون علیها من الشاهدین. قال عیسی ابن مریم اللهم ربنا انزل علینا مائده من السماء تکون لنا عیداً لا ولنا و اخرنا وایه منک وارزقنا و انت خیرالرازقین  . قال الله انی منزلها علیکم…

یادآور هنگامیکه حواریین گفتند ای عیسی آیا خدای تو تواند که برای ما از آسمان مائده فرستد؟ عیسی در جواب گفت اگر ایمان آورده اید از خدا بترسید( و هرگز شک در قدرت خدا یا شک در اجابت دعای پیغمبر خدا مکنید.) حواریون گفتند: می خواهیم از آن مائده آسمانی تناول کنیم تا دلهای ما مطمئن شود و تا به راستی عهدهای تو پی ببریم و بر آن به مشاهده گواه باشیم. عیسی بن مریم گفت بارالها ای پرورگار تو بر ما از آسمان مائده ایی فرست. تا این روز برای ما و کسانیکه پس از ما آیند روز عید مبارکی گردد و آیت و حجتی از جانب تو برای ما باشد که تو بر عالمیان بهترین روزی دهندگانی خدای فرمود من آن مائده را برای شما می فرستم…”

چنانکه ملاحظه می شود تفاوت قرآن با انجیل تنها در آن است که مائده قرآن،  آسمانی و مائده انجیل، زمینی است.

” در منابع روایی هم ذکر شده است که سبدهای زرین مشتمل بر نه عدد ماهی و نه قرص نان فرود آمد و با این وجود قریب به ۵ هزار تن از آن تناول کردند.”( بحار، ج۱۴، صص۹ و ۱۴۸- ج۹، ص۳۴۱٫ ج۱۰، ص ۸۷٫)

و جالب آنجاست که منابع روایی ما و اناجیل اربعه در شمار کسانیکه از این طعام تناول کردند متفق القول هستند.

ب. شفای بیماران:” آیات بسیاری از کتاب مقدس به این معجزه اختصاص یافته است. شفای بیماران در قالب شفای شخص ابرص، زمین گیر، مفلوج، کور، کرولال( متی ۳/۳ ، لوقا ۴/۳۱، مرقس۱/۲۱، یوحنا۵/۳ ) قرآن کریم به شفای کورمادرزاد و شخص ابرص( پیس) اشاره نموده است. ( آل عمران ۴۹، مائده ۱۱۰)

تعبیر قرآنی ( استفاده از فعل دال بر استمرار) نشان می دهد که معجزه شفای بیماران در موارد متعددی از این پیامبر صادر شده است.

ج. زنده کردن مردگان: این معجزه هم در کتاب مقدس و هم در قرآن کریم ذکر شده است(متی ۹/۱۸، لوقا۷/۱۲، یوحنا۱۱/۱۱) قرآن کریم . آل عمران۴۹، مائده ۱۱۰)

د. راه رفتن بر روی آب: این معجزه در انجیل( متی ۱۴/۲۵) و در روایتی از اهل بیت نقل شده است(بحار ، ج ۱۳، ص ۲۵۴)

چهار مورد ذکر شده مشترکات کتاب انجیل و قرآن کریم است. ولی ” معجزاتی که کتاب مقدس به عیسی نسبت داده و منابع ما ذکری از آن به میان نیاورده اند عبارتند از : خشکانیدن درخت انجیر( متی ۲۱/۹) معجزه پرداخت پول خرید به باجگیران( متی ۱۷/۲۷) صید کثیر ماهی(لوقا۵/۴، یوحنا۶۳۱)، خارج کردن دیو از دیوانگان ( متی ۸/۲۸، مرقس ۱/۲۳) آرام کردن طوفان (متی ۸/۲۳، مرقس ۴/۳۷) .

معجزه تبدیل آب به شراب را هم کتاب مقدس از معجزات عیسوی شمرده است. عیسی (ع) در مجلس عروسی خمره های آب را به شراب تبدیل نموده و قدرت خود را به حاضران نشان داده است. (یوحنا۲/۱) لکن روایات کثیری در منابع ما شراب را رأس گناهان و از بزرگترین کبایر دانسته و چنین گفته اند که در شریعت تمامی پیامبران حکم به تحریم خمر وجود داشته است( کافی ، ج۱، ص ۱۴۸)

آنچه در پی می آید معجزاتی است که تنها درقرآن ذکر شده و هیچیک از اناجیل اربعه به آن اشاره نکرده اند. الف. تکلم در گاهواره: شاید علت عدم اعتراف نصارا به این معجزه این است که در ضمن تکلم مطالبی دال بر عبودیت عیسی نسبت به خداوند بیان شده که نمی توانند به آن ملتزم شوند. ( مریم/۳۰)

ب. مسخ: قرآن کریم از لعنت شدن بنی اسرائیل بر لسان داود و عیسی سخن گفته ( مائده ۷۸،) و در بعضی از روایات ما لعنت را به مسخ تفسیر کرده اند. هنگام نزول مائده خداوند فرموده بود که هر کس به آن کفر ورزد او را عذابی سخت خواهد نمود و پس از نافرمانی آنان گروهی از بنی اسرائیل( به شکل حیوان) مسخ گردیدند.

ج. خلقت پرنده: در دو موضع از قرآن کریم به این معجزه اشاره شده است و جهت دفع توهم این مطلب که خلقت پرنده دال بر خدایی عیسی است عبارت  باذن الله  پس از عبارت ” خلقت طیر” اضافه شده است. ( آل عمران ، ۴۹ مائده)

د. اخبار از امور غیبی: به گفته قرآن کریم عیسی مردم را از آنچه در منازل ذخیره کرده و آنچه را در آینده خواهند خورد خبر می داده است( آل عمران ، ۴۹)

آنچه یاد شد تصویر عیسی مسیح(ع) در قرآن و انجیل بود. در آیات و روایات اسلام حضرت مسیح همواره با عبارت عیسی بن مریم نامیده شده و یا طرف خطاب خداوند قرار گرفته است. به جاست به حضرت مریم که در هر دو دین اسلام و مسیحیت مقامی والا دارد بپردازیم.

در آموزه های مسلمین مریم در کنار سه بانوی بزرگ : آسیه، خدیجه و فاطمه زهرا( س) به عنوان چهاربانوی بزرگ دنیا شناخته شده اند. ” مریم کبرا در منابع ما زنی نیست که تنها به جهت انتساب عیسی به وی محترم شمرده شود. او دختری است که در خانواده نبوت از “عمران” نبی و زنی به نام” حنه” به دنیا آمد.

مریم تحت تعلیمات زکریای نبی قرار گرفت و به واسطه نذر مادر تمامی اوقات خود را در عبادت خداوند سپری ساخت. مریم به روایت قرآن زن برگزیده زمان خویش است.سوره آل عمران آیه ۴۲: یا مریم ان الله اصطفکِ و طهرکِ و اصطفکِ علی نساء العالمین.”ای مریم همانا خداوند ترا برگزیده و پاکیزه گردانید و بر زنان جهانیان برتری بخشید. او زنی معصوم و از گناه پاک و پیراسته بوده است. هرگاه زکریای پیامبر به محراب عبادت مریم داخل می شد، رزق الهی را در نزد وی مشاهده می نمود. مریم (س) چون فاطمه زهرا(س) هم صحبت ملائکه بوده و به لقب محدثه مفتخر گشته است و هیچ گاه زوجی اختیار نکرده است.

چهره مریم در میان فرق مختلف مسیحی متفاوت است. ولی در کتاب مقدس تنها نشان بزرگی مریم همان زادن مسیح است و تنها فرقه کاتولیک بر این عقیده اند که مریم تا پایان عمر باکره زیسته است. عیسی و مریم برگزیدگان خداوند برای هدایت خلقند، و دو دین اسلام و مسیحیت هر دو بر بزرگی این بزرگواران معتقدند اگر چه اختلافاتی میان آنان است.

میلاد رسول مهر و پاکی را به هموطنان مسیحی تبریک می گوئیم.
پی نوشت :
زیبایی نژاد ، محمد رضا . درآمدی برتاریخ  و کلام مسیحیت . اشراق . ۱۳۷۵ . ص ۱۸

۱- ترجمه و تفسیر المیزان ج ۳ ص ۳۲۰